477. سومین عمل از اعمال واجب عمره تمتّع، نماز طواف است.
478. نماز طواف مانند نماز صبح دو رکعت است ولی در موارد زیر تفاوت دارد:
1. این نماز باید به نیت نماز طواف خوانده شود.
2. گفتن اذان و اقامه پیش از آن مستحب نیست.
3. مردان میتوانند حمد و سوره نماز طواف را آهسته یا بلند بخوانند.
479. خواندن نماز طواف به جماعت صحیح نیست.
480. نماز طواف باید پس از طواف بجا آورده شود و بنا بر احتیاط واجب باید فوراً آن را انجام دهد به طوری که از نظر عرف بین طواف و نماز فاصله نیفتاده باشد.
481. فاصله کوتاه مثلاً تا ده دقیقه بین طواف و نماز اشکال ندارد.
482. اگر حاجی بین طواف و نماز طواف فاصله بیاندازد، عمره و حج باطل نمی شود، ولی اگر عمداً یا از روی جهل تقصیری فاصله انداخته باشد، بنا بر احتیاط واجب باید طواف و نماز را اعاده کند.
483. اگر بر اثر فراموشی یا ندانستن حکم شرعی بین طواف و نماز آن فاصله بیندازد، چنانچه مقصر نباشد طواف و نماز صحیح است.
484. اگر حاجی به سبب عذری، مثل تجدید طهارت یا برای شرکت در نماز جماعت، بین طواف و نماز آن فاصله بیندازد، اشکال ندارد.
485. نماز طوافِ واجب باید پشت مقام حضرت ابراهیم (علیه السلام) خوانده شود، یعنی نمازگزار در سمت راست یا چپ یا جلوتر از مقام نباشد.
486. اگر بخاطر ازدحام جمعیت انسان نتواند نماز طواف را پشت مقام ابراهیم(علیه السلام) و نزدیک آن به جا آورد بنا بر احتیاط واجب باید دو نماز طواف بخواند یک نماز نزدیک مقام در طرف راست یا چپ آن و نماز دیگر در پشت مقام در فاصله دور.
و اگر نتوانست در هر دو جا نماز بخواند هر کدام که ممکن است انجام دهد.
و اگر هیچکدام ممکن نیست یعنی نه میتواند نزدیک مقام در دو سمت آن نماز بخواند و نه در فاصله دور پشت مقام، در این صورت در هر جای مسجد که توانست نماز بخواند، ولی به احتیاط مستحب تلاش کند نزدیکتر به مقام نماز بخواند، و چنانچه بعداً توانست در نزدیکی مقام ابراهیم و پشت مقام نماز بخواند به احتیاط مستحب یک بار دیگر نماز را در آنجا بخواند.
487. نماز طوافِ مستحب را هر جای مسجدالحرام بخواند کفایت میکند.
488. مسأله برابر نبودن زن و مرد در نماز و مقدم نبودن زن بر مرد، در صورتی که در مکه مکرّمه ازدحام باشد، جاری نیست، یعنی در وقت ازدحام اگر زن و مرد نامحرم در کنار یکدیگر نماز بخوانند صحیح است هرچند نماز طواف باشد.
489. اگر مکلف، نماز طواف را با آگاهی از واجب بودن آن عمداً ترک کند حجش باطل است.
490. اگر نماز طواف را فراموش کند یا بر اثر ندانستن حکم شرعی به جا نیاورد، مسأله چند صورت دارد:
1. اگر در حال سعی بین صفا و مروه یادش بیاید؛ باید سعی را رها کند و نماز طواف را پشت مقام ابراهیم بخواند سپس برگردد و سعی را از جایی که رها کرده ادامه دهد و به پایان برساند.
2. اگر بعد از سعی و پیش از بیرون رفتن از مکه یادش بیاید؛ باید نماز طواف را به جا آورد و اعاده اعمال بعدی واجب نیست، هرچند احتیاط مستحب است.
3. اگر پس از بیرون رفتن از مکه یادش بیاید؛ چنانچه زحمت زیاد و مشقت نداشته باشد باید برگردد و نماز طواف را بخواند، و اگر زحمت زیاد و مشقت داشته باشد در همانجا که هست نماز را بخواند و لازم نیست به منطقه حرم وارد شود، هرچند قدرت این کار را داشته باشد.
491. اگر نمازگزار نمیدانست بدن یا لباسش نجس است و بعد از نماز متوجه شود در دو صورت نمازش صحیح است:
1. قبل از نماز مطمئن بود بدن و لباسش پاک است.
2. قبل از نماز شک داشت و جستجو کرد ولی به نتیجهای نرسید.
492. اگر نمازگزار پیش از نماز شک داشته بدن یا لباسش نجس است ولی جستجو نکرده و نماز را خواند و پس از نماز فهمید نجس بود، بنا بر احتیاط واجب باید نماز را دوباره بخواند.
493. اگر نجس بودن بدن یا لباس را فراموش کرد و پس از نماز یادش بیاید نمازش صحیح است و لازم نیست آن را دوباره بخواند، مگر آنکه فراموشی او بر اثر سهلانگاری خودش باشد که در این صورت بنا بر احتیاط واجب باید نماز را دوباره بخواند.
494. کسی که قرائت نمازش صحیح نیست اگر بتواند باید آن را تصحیح کند، و اگر نتواند تصحیح کند وظیفهاش نسبت به سوره حمد بدین شرح است:
1. اگر بتواند مقدار زیادی از قرائت را به طور صحیح بخواند؛ خواندن نماز با این کیفیت برای او کفایت میکند.
2. اگر مقدار زیادی از قرائت را نمیتواند به طور صحیح بخواند؛ بنا بر احتیاط واجب همان را که میتواند بخواند و مقدار دیگری از آیات قرآن را که به طور صحیح بلد است بخواند، و اگر چیز دیگری از قرآن را به طور صحیح بلد نیست تسبیح بگوید، و اگر سوره دیگری غیر از حمد را بلد نیست و نتواند یاد بگیرد خواندن سوره بر او واجب نیست.
495. کسی که در یاد گرفتن قرائتِ نماز کوتاهی کرده و مقصر است به احتیاط مستحب نماز را به طوری که در مسأله قبل گفته شد بخواند و به جماعت هم به جا آورد و نایب هم بگیرد تا از طرف او نماز طواف را بخواند.
496. اگر نمیدانسته قرائتش صحیح نیست و بعد از نماز متوجه شود، چنانچه معذور باشد نمازی که خوانده صحیح است و لازم نیست دوباره بخواند، ولی اگر معذور نبوده باید پس از یاد گرفتن قرائت صحیح نماز را دوباره بخواند، و حکم کسی که نماز طواف را فراموش کرده شاملش میشود که در مسأله 490 گذشت.
497. اگر حاجی خودش نتواند نماز طواف را بخواند باید نایب بگیرد تا از طرف او بخواند، و اگر توانایی نایب گرفتن هم ندارد ـ مانند بیهوش ـ باید سرپرست او یا شخص دیگری از طرف او نماز را بخواند.