تقصیر

547. پنجمین و آخرین عمل از اعمال واجب عمره تمتّع، تقصیر است، یعنی چیدن قدری از موی سر یا ریش یا شارب (سبیل).
548. بنا بر احتیاط واجب در تقصیر، به چیدن ناخن اکتفا نشود و پیش از چیدن موی، ناخن نچیند.
549. کندن مو برای تقصیر کفایت نمی کند.
550. تراشیدن موی سر برای تقصیر در عمره تمتّع کفایت نمی کند، بلکه تراشیدن آن حرام است و اگر عمداً بتراشد یک گوسفند کفاره دارد. بلکه اگر عمدی هم نباشد، احتیاط مستحب است کفاره بدهد.
551. زمان تقصیر، پس از اتمام سعی است و قبل از آن جایز نیست.
552. واجب نیست فوراً بعد از سعی تقصیر کند و تأخیر آن اشکال ندارد، اما تا زمانی که تقصیر نکرده از احرام بیرون نرفته و کارهایی که بر محرم حرام است بر او نیز حرام است.
مکان تقصیر
553. تقصیر مکان معینی ندارد و هرجایی می توان آن را انجام داد، چه در محل سعی چه در منزل یا غیر آنها.
ترک تقصیر
554. اگر در عمره تمتّع، تقصیر را ترک کند حکم آن بدین شرح است:
1. اگر عمداً تقصیر نکند و به احرام حج محرم شود؛ عمره‌اش باطل می‌شود و حج او نیز به حج اِفراد تبدیل می‌شود، بنابراین پس از انجام دادن حج اِفراد اگر توانست باید عمره ‌مفرده انجام دهد و به احتیاط مستحب سال بعد حج را اعاده کند.
2. اگر تقصیر را فراموش کند و پس از آنکه محرم به احرام حج شد یادش بیاید؛ عمره‌اش صحیح است و احرام حج نیز صحیح است، ولی به احتیاط مستحب یک گوسفند کفاره بدهد.
تقصیر برای دیگران
555. کسی که خودش تقصیر نکرده، نباید برای دیگری تقصیر کند، یعنی موی او را بچیند، و برای آن شخص نیز این تقصیر کفایت نمی کند.
تقدیم تقصیر بر سعی
556. اگر محرم در عمره تمتع پیش از سعی تقصیر کند، حکم آن بدین شرح است:
1. اگر از روی عمد و آگاهی یا از روی نا آگاهی از حکم شرعی باشد؛ باید سعی را به جا آورد و تقصیر را اعاده کند، و اگر موی خود را نکنده باشد بلکه چیده باشد کفاره ندارد هرچند گناه کرده است.
2. اگر از روی فراموشی باشد؛ باید سعی را به جا آورد و بنا بر احتیاط واجب تقصیر را اعاده کند، و احتیاط واجب آن است که یک گاو کفاره بدهد.
خروج از احرام عمره تمتّع
557. پس از کوتاه کردن مو در عمره تمتّع، تمام چیزهایی که به سبب احرام، حرام شده بود حلال می شود، حتی تراشیدن سر، گرچه احتیاط مستحب است سر را نتراشد و اگر عمداً و با آگاهی از حکم شرعی سر را تراشید، احتیاط مستحب است یک گوسفند کفاره بدهد.