580. دومین عمل از اعمال واجب حج وقوف در عرفات است، و مقصود از آن حضور در صحرای عرفات است خواه سواره باشد یا پیاده، و خواه در حال توقف باشد یا در حال حرکت.
581. وقوف باید با نیت باشد، و اگر در اول وقت نیت کند سپس تا آخر وقت بخوابد یا بیهوش شود کفایت میکند.
582. وقوف بر (جبل الرحمه) که در عرفات است اشکال ندارد.
زمان وقوف
583. زمان وقوف در عرفات از ظهر روز نهم ذی الحجه تا غروب آن روز است، ولی اگر از اول با کمی تأخیر به قدر انجام دادن یک غُسل و خواندن نماز ظهر و عصر (بدون فاصله) دیرتر به عرفات برسد اشکال ندارد، هرچند احتیاط مستحب است همین مقدار هم تأخیر نکند.
584. وقوف در عرفات از ظهر تا غروب واجب است و اگر کسی آن را ترک کند گناه کار است، ولی مقدار وقوف رکنی فقط بخشی از این زمان است هرچند کم باشد، بنابراین اگر بخش عمدهای از وقوف را ترک کند ولی مقدار کمی از وقتِ وقوف را در عرفات باشد حجش باطل نمیشود.
585. اگر حاجی از روی اختیار وقوف در عرفات را به طور کامل ترک کند حجش باطل است.
وقوف اضطراری عرفات
586. اگر حاجی با عذر، مثلاً فراموشی یا ندانستن حکم شرعی ـ اگر کوتاهی در یاد گرفتن آن نداشته باشد ـ وقوف به عرفات را به طور کامل ترک کند، واجب است وقوف اضطراری را انجام دهد، یعنی مقداری از شب عید قربان به نیت وقوف در عرفات بماند و در این صورت با درک وقوف اضطراری، حج او صحیح است.
587. کسی که با عذر، وقوف اختیاری عرفات را ترک کرده و ترس آن دارد که اگر برای وقوف اضطراری به عرفات برود به وقوف در مشعر الحرام، یعنی پیش از اذان صبح به مشعر نرسد، واجب است به همان وقوف در مشعر الحرام اکتفا کند و حجش صحیح است.
کوچ از عرفات
589. بیرون رفتن از عرفات قبل از غروب آفتاب از روی عمد و آگاهی حرام است، ولی حج را باطل نمیکند.
590. اگر حاجی عمداً و با آگاهی از مسأله قبل از غروب آفتاب از عرفات بیرون رود گناه کرده ولی باید قبل از غروب برگردد و کفاره ندارد، اما اگر برنگردد باید یک شتر کفاره بدهد و اگر نتوانست باید هجده روز روزه بگیرد.
591. کفاره کوچ قبل از غروب از عرفات را باید روز عید قربان و بنا بر احتیاط واجب در منا ذبح کند.
592. هجده روز روزه بدل از کفاره کوچ از عرفات را باید در مکه یا در راه برگشت از مکه و یا در محل زندگیاش بگیرد، و به احتیاط مستحب روزهها را پشت سر هم بگیرد.
593. اگر به خاطر فراموشی یا جهل به حکم شرعی پیش از غروب آفتاب از عرفات کوچ کند چنانچه قبل از غروب آفتاب متوجه شود باید فوراً برگردد، و اگر برنگردد بنا بر احتیاط واجب باید کفاره بدهد.