623. پنجمین عمل از اعمال واجب حج قربانی است، یعنی کشتن گوسفند یا گاو یا شتر.
624. در کشتن حیوان (قربانی) امور زیر باید مراعات شود:
1. با نیت و قصد قربت و اخلاص قربانی کند.
2. قبل از روز عید نباشد مگر کسی که ترس دارد، و برای چنین شخصی ذبح در شب اشکال ندارد.
3. بنا بر احتیاط واجب کشتن قربانی بعد از رمی جمره عقبه باشد.
4. در صورت امکان در منا ذبح کند.
5. بنا بر احتیاط مستحب روز عید باشد، هرچند قربانی کردن در روزهای یازدهم و دوازدهم صحیح است.
6. قربانی باید شتر یا گاو یا گوسفند باشد، و قربانی کردن حیوانات دیگر حتی اگر ارزشمندتر از این حیوانها باشند کفایت نمیکند.
625. کشتن یک حیوان فقط برای یک نفر کفایت میکند، بنابراین اگر بتواند به تنهایی یک حیوان را بکشد مشارکت با دیگران در قربانی صحیح نیست، ولی اگر نتواند به تنهایی یک قربانی تهیه کند اما بتواند با مشارکت دیگری تهیه کند بنا بر احتیاط واجب هم قربانی شراکتی را انجام دهد و هم روزه را به ترتیبی که گفته خواهد شد بگیرد.
626. اگر حاجی نتواند قربانی یا قیمت آن را تهیه کند باید به جای آن ده روز روزه بگیرد، و سه روز آن در ماه ذی الحجه و هفت روز باقیمانده را پس از بازگشت به وطن به جا آورد.
627. بنا بر احتیاط واجب روزههایی که باید در ماه ذی الحجه بگیرد در روزهای هفتم و هشتم و نهم این ماه باشد و قبل از آن نباشد.
628. اگر حاجی قیمت قربانی را دارد ولی نتواند در روزهای قربانی ـ روز دهم تا سیزدهم ذی الحجه ـ آن را تهیه کند باید ده روز به ترتیبی که در مسأله قبل گفته شد روزه بگیرد، و به احتیاط مستحب در باقیمانده ذی الحجه حیوان را ذبح کند، و اگر خودش نتواند این کار را انجام دهد قیمت آن را نزد شخص مورد اطمینانی بگذارد تا با آن قربانی تهیه و ذبح کند.
629. اگر در روزهای قربانی حیوان سالم پیدا نکرد بنا بر احتیاط واجب هم حیوان معیوب را ذبح کند و هم ده روز روزه بگیرد.
630. سه روز اول باید پشت سر هم باشد ولی هفت روز بعد لازم نیست، هرچند احتیاط مستحب است آن هم پشت سر هم باشد.
631. سه روز اول باید پس از احرام عمره تمتع باشد و قبل از آن کفایت نمیکند.
632. اگر حاجی سه روز روزه را گرفت و پس از آن قبل از گذشتنِ روزهای قربانی توانست قربانی یا قیمت آن را تهیه کند، بنا بر احتیاط واجب باید قربانی کند.
633. کشتن قربانی باید در منا باشد ولی اگر به جهت ازدحام جمعیت در منا ممکن نشد جایز است در وادی مُحسّر ذبح کند، هرچند احتیاط مستحب در این صورت تأخیر کشتن قربانی تا آخر روز سیزدهم است البته این در صورتی است که بتواند در روزهای آینده در منا ذبح کند.
634. اگر کشتن قربانی در منا و حتی در وادی مُحسّر ممکن نباشد یا بسیار دشوار باشد، میتواند در قربانگاههایی که در وادی مُعَیصم ساخته شده ذبح کند.
635. کشتن قربانی در بیرون حرم کفایت نمیکند.
636. قربانی باید شرایط زیر را داشته باشد:
1. سالم باشد.
2. سن آن کامل باشد، یعنی:
ـ در شتر پنج سال کامل و وارد سال ششم شده باشد.
ـ در گاو بنا بر احتیاط واجب دو سال کامل و وارد سال سوم شده باشد.
ـ در گوسفند، اگر بز است بنا بر احتیاط واجب باید دو سال کامل و وارد سال سوم شده باشد، و اگر میش یا قوچ است باید هفت ماه کامل و وارد ماه هشتم شده باشد.
3. اخته نباشد.
4. لاغر نباشد.
و احتیاط مستحب است این شرایط را نیز داشته باشد:
1. مریض نباشد.
2. بیضتین آن کوبیده یا مالیده نباشد.
3. آنقدر پیر نباشد که مغز استخوانهایش آب شده باشد.
4. گوشش شکاف و سوراخ هم نداشته باشد.
5. حیوان در اصلِ خلقت بیشاخ و دم نباشد.
637. اگر پس از قربانی کردن معلوم شود سن آن کمتر از حد لازم بوده کفایت نمیکند و باید حیوان دیگری بکشد.
638. اگر حیوانی را به اعتقاد اینکه سالم است خرید و پس از پرداختن قیمت معلوم شد معیوب است، میتواند همان را بکشد و کفایت میکند.
639. اگر حیوانی را به اعتقاد چاق بودن خرید، بعد معلوم شد لاغر است میتواند همان را بکشد و کفایت میکند، و همچنین اگر بعد از کشتنِ قربانی معلوم شود لاغر است کفایت میکند، مگر آنکه حیوان ملک خودش بوده و از جایی نخریده باشد.
640. اگر حاجی شک کند حیوان کشته است یا نه، اگر پیش از حلق یا تقصیر باشد، باید حیوانی را بکشد و اگر پس از آن باشد، به شک خود اعتنا نکند.
641. اگر شک کند حیوانی که کشته است دارای شرایط لازم بوده یا نه، به شک خود اعتناء نکند.
642. اگر شک کند، نایب از طرف وی حیوان را کشته یا نه، باید صبر کند تا به او خبر داده شود و از آن خبر اطمینان پیدا کند که حیوان را کشته است.
643. بر حاجی واجب نیست خودش حیوان را بکشد بلکه میتواند به شخص دیگری نیابت دهد تا از طرف او حیوان را بکشد.
644. نایب باید نیتِ قربانی کند و به احتیاط مستحب حاجی هم نیت کند.
645. نایب باید مسلمان باشد و شیعه بودن وی لازم نیست.
646. کشتن حیوان بدون نیابت از دیگری کفایت نمیکند هر چند بداند راضی است یا بداند وقتی بفهمد حیوانی برای او قربانی شده خوشحال میشود.
647. کشتن حیوان به نیابت از دیگری پیش از آنکه برای خود قربانی کرده باشد و همچنین پیش از حلق یا تقصیر اشکال ندارد.
648. ذبح در شب ـ چه شب یازدهم یا شب دوازدهم ـ بنا بر احتیاط واجب کفایت نمی کند، مگر برای کسی که از حضور در منی در روز ترس داشته باشد.
649.مصرف قربانی حج به این شرح است:
1. یک سوم آن بنا بر احتیاط واجب باید به فقرای مسلمان صدقه داده شود.
2. جایز است یک سوم دیگر آن را به هر مسلمانی که بخواهد هدیه دهد.
3. یک سوم آخر را جایز است برای خود و خانوادهاش بردارد.
4. احتیاط مستحب است خودش از گوشت قربانی بخورد هرچند مقدار کمی باشد.
650. اگر رساندن سهم فقیران به آنها ممکن نباشد یا مشقت و زحمت زیادی داشته باشد واجب نیست.
651. لازم نیست سهم فقیر را به خودش بدهد بلکه میتواند به وکیل او بدهد، و وکیل مطابق اجازهای که فقیر به او داده تصرف کند، مثلاً آن را هدیه میدهد یا میفروشد یا رها میکند.