مرجع: آیت الله خمینی (ره)
موضوع: احکام سعی و شک در آن

احکام سعی

مسألۀ 8- واجب است سعی را بعد از طواف و نماز آن به جا آورد،و ‏ ‏اگر عمداً پیش از آنها به جا آورد باید بعد از طواف و نماز آن را اعاده کند.‏

‏‏مسألۀ 9- اگر از روی فراموشی مقدم بدارد سعی را بر طواف،اقوی ‏ ‏آن است که آن را اعاده کند،و همچنین است اگر از روی ندانستن مسأله، ‏ ‏مقدم بدارد.‏

‏‏مسألۀ 10- واجب است رفتن و برگشتن از راه متعارف باشد،پس اگر ‏ ‏از راه غیر متعارف به صفا برود یا به مروه،سعیش باطل است.‏

‏‏مسألۀ 11- اگر بین صفا و مروه را دو طبقه یا چند طبقه کنند و تمام ‏ ‏طبقات بین دو کوه باشد از هر طبقه جایز است سعی کند،گرچه احوط ‏ ‏سعی از همان راهی است که از اول متعارف بوده.‏

‏‏مسألۀ 12- اگر طبقۀ زیرزمینی درست شد و کوه صفا و مروه ریشه‌دار ‏ ‏بود و سعی بین آن دو واقع شد،صحیح است علی الظاهر،و احوط سعی ‏ ‏از طبقۀ زیرزمینی است.‏

‏‏مسألۀ 13- واجب است در وقت رفتن به طرف مروه متوجه به آنجا،و ‏ ‏وقت رفتن رو به صفا متوجه به آن باشد،پس اگر عقب عقب برود یا پهلو ‏ ‏به طرف صفا یا مروه کند و برود،باطل است،لکن نگاه کردن به چپ و ‏ ‏راست بلکه گاهی به پشت سر اشکال ندارد.‏

‏‏مسألۀ 14- جایز است به جهت استراحت و رفع خستگی،نشستن یا ‏ ‏خوابیدن بر صفا یا مروه،و همین طور جایز است نشستن یا خوابیدن بین ‏‏‏آنها برای رفع خستگی،و لازم نیست عذری داشته باشد بنا بر اقوی.‏

‏‏مسألۀ 15- جایز است تأخیر سعی از طواف و نماز آن برای رفع ‏ ‏خستگی یا تخفیف گرمی هوا،و جایز است بدون عذر تأخیر بیندازد تا ‏ ‏شب،گرچه احتیاط در تأخیر نینداختن است.‏

‏‏مسألۀ 16- جایز نیست تأخیر انداختن تا فردا بدون عذر از قبیل ‏ ‏مرض.‏

‏‏مسألۀ 17- سعی از عبادات است و باید آن را با نیت خالص برای ‏ ‏فرمان خدای تعالی بیاورد.‏

‏‏مسألۀ 18- سعی مثل طواف،رکن است و حکم ترک آن از روی عمد ‏ ‏یا سهو چنان است که در طواف گذشت.‏

‏‏مسألۀ 19- زیاد کردن در سعی بر هفت مرتبه از روی عمد موجب ‏ ‏باطل شدن آن است به تفصیلی که در طواف گذشت.‏

‏‏مسألۀ 20- اگر از روی فراموشی زیاد کند بر سعی چه کمتر از یک ‏ ‏مرتبه یا بیشتر،سعی او صحیح است،و بهتر آن است که زاید را رها کند، ‏ ‏گرچه بعید نیست که بتواند آن را به هفت مرتبه برساند.‏

‏‏مسألۀ 21- اگر سعی را کم کند سهواً،واجب است آن را اتمام کند هر ‏ ‏وقت یادش بیاید،و اگر به وطن خود مراجعت کرده و برای او مشقت ‏ ‏ندارد،باید مراجعت کند،و اگر نمی‌تواند یا مشقت دارد،باید نایب ‏ ‏بگیرد.‏

‏‏مسألۀ 22- اگر کمتر از یک مرتبه سعی کرد و بقیه را فراموش کرد ‏ ‏بیاورد،احتیاط واجب آن است که سعی را از سر بگیرد،و اگر بعد از تمام ‏ ‏کردن یک مرتبه یا بیشتر فراموش کرد به هفت مرتبه برساند،جایز است ‏‏‏از همان جا سعی را تمام کند،لکن احتیاط آن است که اگر چهار مرتبه را ‏ ‏تمام نکرده،تمام کند و از سر بگیرد.‏

‏‏مسألۀ 23- با تمام کردن سعی،حلال نمی‌شود بر او آنچه حرام شده ‏ ‏بود به واسطۀ احرام.‏

‏‏مسألۀ 24- اگر فراموش کرد بعض سعی را در عمرۀ تمتع،پس به ‏ ‏گمان اینکه اعمال عمره تمام شده از احرام خارج شد و بعد از آن نزدیکی ‏ ‏با زنان کرد،واجب است برگردد و سعی را تمام کند،و احتیاط واجب آن ‏ ‏است که یک گاو برای کفاره ذبح کند.‏

‏‏مسألۀ 25- اگر فراموش کرد بعض سعی را در عمرۀ تمتع و تقصیر کرد ‏ ‎‏و بعد از آن نزدیکی با زنان کرد،احتیاط واجب آن است که به دستور ‏‎ ‎‏مسألۀ سابق عمل کند،بلکه احتیاط واجب آن است که در این دو حکم ‏‎ ‎‏سعی در غیر عمرۀ تمتع را نیز ملحق به تمتع کند در کفاره و اتمام.‏


شک در سعی

مسألۀ 26- اگر شک کند در عدد رفت و آمدها بعد از تقصیر،اعتنا ‏ ‏نکند،و اگر شک کند بعد از آنکه از عمل فارغ شد و منصرف شد،چون ‏ ‏بنا گذاری بر اتمام و اعتنا نکردن به شک،خالی از اشکال نیست،احتیاط ‏ ‏آن است که آنچه احتمال نقص می‌دهد اتمام کند،خصوصاً اگر شک در ‏ ‏ناقص گذاشتن در این باشد که عمداً برای حاجتی ترک کرده است سعی را ‏ ‏که برگردد و اتمام کند که در این صورت وجوب اتمام بعید نیست،و اگر ‏ ‏شک در زیاده دارد و می‌داند ناقص نشده،اعتنا نکند.‏

‏‏مسألۀ 27- اگر بعد از فارغ شدن از سعی یا از هر دوری،شک در ‏ ‏دُرست آوردن آن کند،اعتنا نکند و سعیش صحیح است،و همین طور اگر ‏ ‏در بین رفت و آمد شک در صحیح به جا آوردن جزء پیش کند،اعتنا نکند. ‏

‏‏مسألۀ 28- اگر در مروه شک کند که هفت دفعه رفت و آمد کرده یا ‏ ‏زیادتر،مثل اینکه شک کند بین هفت و نه،اعتنا نکند،و اگر قبل از رسیدن ‏ ‏به مروه شک کند که این دور هفت است یا کمتر ظاهراً سعی او باطل ‏ ‏است،و همچنین است هر شکی که به کمتر از هفت تعلق بگیرد،مثل ‏ ‏شک بین یک و سه یا دو و چهار و هکذا.‏

‏‏مسألۀ 29- اگر طواف را در روزی به جا آورد و روز بعد شک کرد که ‏ ‏سعی کرده است یا نه،بعید نیست بنا گذاری بر آوردن،گرچه احتیاط در ‏ ‏آوردن است،مگر آنکه بعد از تقصیر شک کند که در این صورت لازم ‏ ‏نیست سعی کند.‏


‏‏مسائل متفرقۀ سعی ‏

‏‏مسألۀ 1- کسی که می‌دانسته باید هفت مرتبه بین صفا و مروه سعی ‏ ‏کند و با همین نیت از صفا شروع کرده،ولی رفت و برگشت را یک مرتبه ‏ ‏حساب کرده و در نتیجه چهارده مرتبه سعی نموده،احتیاط آن است که ‏ ‏سعی را اعاده کند،اگر چه اقوی کفایت همان سعی است.‏

‏‏مسألۀ 2- کسی که بعد از ظهر،طواف و نماز را به جا می‌آورد و سعی ‏ ‏را شب انجام می‌دهد،اگر بدون تأخیر عرفی،سعی در شب واقع شود، ‏ ‏مانع ندارد و احتیاط آن است که تا شب تأخیر نیندازد اگر چه اقوی کفایت ‏ ‏است.‏

‏‏مسألۀ 3- سعی در طبقۀ فوقانی اگر محرز نیست که بین صفا و مروه ‏ ‎‏است،جایز نیست.