۷۲۶ . آداب و مستحبات سعی: در سعی، چند چیز مستحب است:
1.بعد از فراغ از نماز طواف و پیش از سعى، مقداری آب زمزم بیاشامد و به سر و پشت و شکم خود بریزد، و بگوید: «اللّهُمَّ اجْعَلْهُ عِلْماً نافِعاً، وَ رِزْقاً واسِعاً، وَ شِفاءً مِنْ كُلِّ داءٍ وَ سُقْمٍ».
پس از آن به نزد حجرالأسود بیاید؛ و مستحب است از درى که محاذى حجرالأسود است به سوى صفا متوجه شود و با آرامى دل و بدن، بر بالاى کوه صفا برود و رو به حجرالأسود کند و کعبه را بنگرد.
2. به رکنی که حجرالأسود در اوست رو نماید و حمد و ثناى الهى کند و نعمتهاى او را به یاد آورد.
3. آنگاه بگوید: «اللّهُ اكْبَرُ» هفت مرتبه؛ «الْحَمْدُ لِلّهِ» هفت مرتبه؛ «لا إِلهَ إِلَّا اللّهُ» هفت مرتبه؛ «لا إِلهَ الَّا اللّهُ وَحْدَهُ لا شَرِيكَ لَهُ، وَ لَهُ الْمُلْكُ وَ لَهُ الْحَمْدُ؛ يُحْيِي وَ يُمِيتُ وَ يُمِيتُ وَ يُحْيِي، وَ هُوَ حَيٌّ لا يَمُوتُ، وَ هُوَ عَلى كُلِّ شَىْءٍ قَدِيرٌ» سه مرتبه.
4. پس بر پیامبر اکرم و آل او (صلی الله علیه وآله و سلم) صلوات بفرستد و بگوید: «اللّهُ أَكْبَرُ عَلى ما هَدانا، وَ الْحَمْدُ لِلّهِ عَلى ما ابْلانا، وَ الْحَمْدُ لِلّهِ الْحَىِّ الْقَيُّومِ، وَ الْحَمْدُ لِلّهِ الْحَىِّ الدّآئِم».ِ (سه مرتبه)
پس بگوید: «أشْهَدُ انْ لا الهَ إِلَّا اللّهُ، وَ أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ، لا نَعْبُدُ إِلّا إِيّاهُ، مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ وَ لَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ». (سه مرتبه)
پس بگوید: «اللّهُمَّ إنِّي أَسْأَلُكَ الْعَفْوَ وَ الْعافِيَةَ وَ الْيَقِينَ فِى الدُّنْيا وَ الْآخِرَةِ». (سه مرتبه)
«اللّهُمَّ آتِنا فِى الدُّنْيا حَسَنَةً وَ فِى الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنا عَذابَ النّارِ». (سه مرتبه)
5. سپس بگوید: «اللّهُ اكْبَرُ» صد مرتبه؛ «لا إِلهَ الَّا اللّهُ» صد مرتبه؛ «الْحَمْدُ لِلهِ» صد مرتبه؛ «سُبْحانَ اللّهِ» صد مرتبه.
6. سپس بگوید: «لا إلهَ الَّا اللّهُ وَحْدَهُ، انْجَزَ وَعْدَهُ وَ نَصَرَ عَبْدَهُ، وَ غَلَبَ الْأَحْزابَ وَحْدَهُ، فَلَهُ الْمُلْكُ وَ لَهُ الْحَمْدُ، وَحْدَهُ وَحْدَهُ، اللّهُمَّ بارِكْ لِي فِى الْمَوْتِ وَ فِي ما بَعْدَ الْمَوْتِ، اللّهُمَّ إِنِّي أعُوذُ بِكَ مِنْ ظُلْمَةِ الْقَبْرِ وَ وَحْشَتِهِ، اللّهُمَّ اظِلَّنِي فِي ظِلِّ عَرْشِكَ يَوْمَ لا ظِلَّ إِلّا ظِلُّكَ».
7. مکرّر خود و خانواده و دین و مالش را به خداوند متعال بسپارد و بگوید: «أَستَوْدِعُ اللّهَ الرَّحْمنَ الرَّحِيمَ، الَّذِي لاتَضِيعُ وَدائِعُهُ دِينِي وَ نَفْسِي و أهْلِي؛ اللّهُمَّ اسْتَعْمِلْنِي عَلى كِتابِكَ وَ سُنَّةِ نَبِيِّكَ، وَ تَوَفَّنِي عَلى مِلَّتِهِ، وَ أعِذْنِي مِنَ الْفِتنَةِ».
8. سپس سه مرتبه بگوید «اللّهُ أَكبَرُ»، و دعاى سابق را دوباره بخواند و باز بگوید: «اللّهُ أَكبَرُ»؛ و در حدّ توان دعا را تکرار کند. و اگر نتواند تمام این اعمال را انجام دهد، برخىاز آن را بخواند.
9. در روایات است که حضرت امیر (علیه السلام) هنگامى که بر بالاى صفا مىرفت، رو به قبله مىکرد و دستهاى مبارکش را بلند مىنمود و سپس مىخواند: «اللّهُمَّ اغْفِرْلِي كُلَّ ذَنْبٍ أذْنَبْتُهُ قَطُّ؛ فَإِنْ عُدْتُ فَعُدْ عَلَىَّ بِالْمَغْفِرَةِ، فَإِنَّكَ أنْتَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ. اللّهُمَّ افْعَلْ بِي ما أنْتَ أهْلُهُ؛ فَانَّكَ إِنْ تَفْعَلْ بِي ما أنْتَ أهلُهُ تَرْحَمْنِي، وَ إِنْ تُعَذِّبْنِي فَأنْتَ غَنِيٌّ عَنْ عَذابِي، وَ أنَا مُحْتاجٌ إلى رَحْمَتِكَ. فَيا مَنْ أنْا مُحْتاجٌ الى رَحْمَتِهِ ارْحَمْنِي. اللّهُمَّ لا تَفْعَلْ بِي ما أنْا أهْلُهُ، فَإِنَّكَ إِنْ تَفْعَلْ بِي ما أنْا اهْلُهُ تُعَذِّبْنِي وَ لَنْ تَظْلِمَنِی، أَصْبَحْتُ أتَّقِي عَدْلَكَ وَ لا أَخافُ جَوْرَكَ؛ فَيا مَنْ هُوَ عَدْلٌ لا يَجُورُ ارْحَمْنِي».
10. سپس بگوید: «یا مَنْ لا یَخیبُ سائِلُهُ، وَ لا یَنْفَدُ نائِلُهُ، صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِمُحَمَّدٍ، وَ أَجِرْنى مِنَ النّارِ بِرَحْمَتِکَ».
11. در حدیث شریف از امام صادق (علیه السلام) وارد شده است: «هر کس بخواهد مال او زیاد شود، بسیار بر بالاى صفا بماند».
و هنگامى که از صفا پایین مىآید بر پلۀ چهارم بایستد و متوجه خانۀ کعبه شود، و بگوید: «اللّهُمَّ إِنّى أَعُوذُ بِكَ مِنْ عَذابِ الْقَبْرِ وَ فِتْنَتِهِ وَ غُرْبَتِهِ وَ وَحْشَتِهِ وَ ظُلْمَتِهِ وَ ضيقِهِ وَ ضَنْكِهِ. اللّهُمَّ أَظِلَّنى فى ظِلِّ عَرْشِكَ يَوْمَ لا ظِلَّ إِلّا ظِلُّكَ».
پس از پله چهارم پایین رود و احرام را از روى کمر خود بردارد و بگوید: «يا رَبَّ الْعَفْوِ، يا مَنْ أَمَرَ بِالْعَفْوِ، يا مَنْ هُوَ أَوْلى بِالْعَفْوِ، يا مَنْ يُثيبُ عَلَى الْعَفْوِ، الْعَفْوَ الْعَفْوَ الْعَفْوَ، يا جَوادُ يا كَريمُ يا قَريبُ يا بَعيدُ، ارْدُدْ عَلَىَّ نِعْمَتَكَ وَ اسْتَعْمِلْنى بِطاعَتِكَ وَ مَرْضاتِكَ».
12. مستحب است از صفا تا ابتدای چراغهاى سبز با آرامش و وقار گام بردارد، و از آنجا تا انتهای چراغهاى سبز دوم، «هَرْوَله» کند؛ یعنى مانند شتر تند رود، از آنجا تا مروه نیز با آرامش حرکت کند و در برگشت به همان ترتیب عمل کند. و بر بانوان هروله مستحب نیست بلکه شایسته است که از این کار اجتناب کنند.
و مستحب است در هنگامى که به منارۀ میانه مىرسد بگوید: «بِسْمِ اللّهِ وَ بِاللّهِ، وَ اللّهُ أَكْبَرُ، وَ صَلَّى اللّهُ عَلى مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَيْتِهِ. اللّهُمَّ اغْفِرْ وَ ارْحَمْ وَ تَجاوَزْ عَمّا تَعْلَمْ، إِنَّكَ أَنْتَ الْأَعَزُّ الْأَجَلُّ الْأَكْرَمُ؛ وَ اهْدِنى لِلَّتى هِىَ أَقْوَمُ. اللّهُمًّ إِنَّ عَمَلى ضَعيفٌ، فَضاعِفْهُ لى، وَ تَقَبَّلْهُ مِنّى. اللّهُمَّ لَكَ سَعْيى، وَ بِكَ حَوْلى وَ قُوَّتى؛ تَقَبَّلْ مِنّى عَمَلى، يا مَنْ يَقْبَلُ عَمَلَ الْمُتَّقينَ».
و همین که از محل بازار عطاران (محدودۀ چراغهاى سبز) گذشت، بگوید: «يا ذَا الْمَنِّ وَ الْفَضْلِ وَ الْكَرَمِ وَ النَّعْماءِ وَ الْجُودِ، اغْفِرْ لى ذُنُوبى؛ إِنَّهُ لا يَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلّا أَنْتَ».
13. هنگامی که به مروه رسید دعاهایى که دربارۀ کوه صفا گفته شد، بر کوه مروه نیز بخواند.
14. سپس بگوید: «اللهم يا مَنْ أمَرَ بِالْعَفْوِ، يا مَنْ يُجْزِي عَلَى الْعَفْوِ، يا مَنْ دَلَّ عَلَى الْعَفْوِ، يا مَنْ يُعْطِي عَلَى الْعَفْوِ، يا مَنْ يَعْفُو عَلَى الْعَفْوِ، يا رَبِّ الْعَفْوَ، الْعَفْوَ، الْعَفْوَ».
15. مستحب است در گریه کردن بکوشد و خود را به گریه وادارد و در حال سعى، بسیار دعا کند. و این دعا را بخواند: «اللّهُمَّ إِنّى أَسْأَلُكَ حُسْنَ الظَّنِّ بِكَ عَلى كُلِّ حالٍ، وَ صِدْقَ النِيَّةِ فِى التَّوَكُّلِ عَلَيْكَ».