سومين واجب عمرۀ تمتّع نماز طواف است، و آن دو ركعت است كه بايد بعد از طواف آورده شود، و مانند نماز صبح است، ولى مكلّف در قراءت حمد و سورۀ آن مخيّر است كه بلند يا آهسته بخواند، و واجب است آن را در نزديك مقام ابراهيم (عليه السّلام) به جا آورد، و ظاهر آن است كه بايد آن را پشت مقام انجام دهد، و اگر به جهت ازدحام جمعيت نتواند آن را در نزديك مقام بهجا آورد، بايد با مراعات الاقرب فالاقرب- هر چه نزديكتر- به مقام به جا آورد، و بنابر احتياط واجب از حدود پانزده متر مانده به آخر صحن مسجد فعلى تجاوز نكند، و اگر متمكّن از اين هم نباشد احتياط واجب آن است كه آن را در يكى از دو طرف نزديك مقام به جا آورد، و اگر از اين هم متمكّن نشد مىتواند آن را در هر جاى مسجد به جا آورد.
اين حكم نماز طواف واجب است، و اما به جا آوردن نماز طواف مستحب در هر جاى مسجد، حتى در حال اختيار جايز است، بلكه بعيد نيست كه به جا آوردن آن در خارج از مسجد نيز جايز باشد.
مسأله 324- كسى كه نماز طواف را عمدا و با علم ترك كند، اقوى اين است كه حجّش باطل است.
مسأله 325- اقوى آن است كه نماز طواف را بايد بعد از طواف فورا به جا آورد، به اين معنى كه فاصلۀ بين آن دو بيش از مقدار متعارف نباشد.
مسأله 326- هر گاه نماز طواف را فراموش كند و پس از فارغ شدن از سعى يادش بيايد، بايد آن را پس از سعى به جا آورد، و واجب نيست سعى را دوباره بعد از نماز به جا آورد، اگر چه احتياط مستحب اعادۀ آن است.
و چنانچه در اثناى سعى يادش بيايد، اگر چه حكم به جواز تمام كردن سعى و آوردن نماز طواف پس از آن وجهى دارد، ولى احتياط واجب آن است كه سعى را قطع كند و نماز را نزد مقام به جا آورد و پس از آن باقى سعى را انجام دهد.
و اگر پس از خارج شدن از مكّه براى انجام بقيّۀ اعمال حجّ در منى يادش بيايد، اقوى آن است كه مخيّر است آن را در منى به جا آورد و يا برگردد و نزد مقام به جا آورد، اگر چه احتياط مستحب آن است كه برگردد و نزد مقام به جا آورد.
و اگر پس از كوچ كردن از مكّه يادش بيايد، چنانچه مقدار كمى رفته باشد، برگردد و نزد مقام به جا آورد، و گرنه بايد يا در هر جايى كه يادش آمده به جا آورد، و يا نايب بگيرد كه نزد مقام به جا آورد.
و تمام احكامى كه براى ترك نماز طواف به جهت فراموشى ذكر شد، نسبت به كسى كه از روى جهل- قصورى يا تقصيرى- آن را ترك كرده باشد جارى است.
مسأله 327- چنانچه از روى فراموشى يا جهل- قصورى يا تقصيرى- نماز طواف را ترك كند تا آن كه بميرد، واجب است ولىّ ميّت آن را قضا نمايد.
مسأله 328- هر گاه در قراءت نمازگزار غلطى باشد، چنانچه متمكّن از تصحيح آن نباشد، بدون اشكال آنچه از قراءت بلد است براى او كافى است.
و چنانچه متمكّن از تصحيح آن باشد، واجب است قراءت خود را تصحيح نمايد، و مىتواند اكتفا كند به اين كه هنگام به جا آوردن نماز، قراءت صحيح را به تلقين شخصى كه بلد است انجام دهد.
و اگر هيچ يك از اين دو را نتواند تا زمانى كه وقت براى تصحيح تنگ شود، بايد نماز را با همان قراءت غلط بخواند، و بنابر احتياط واجب آن را به جماعت هم به جا آورد و نايب هم براى آن بگيرد.
مسأله 329- هر گاه نداند كه قراءتش صحيح نيست و در نادانى خود معذور باشد، نمازش صحيح است، حتى اگر بعد از نماز و يا در اثناى آن بعد از گذشتن محلّ تدارك قراءت- مثل اين كه بعد از داخل شدن در ركوع- متوجّه شود كه قراءتش صحيح نيست.
و اگر در نادانى خود معذور نباشد، چنانچه در مكّه باشد بايد بعد از تصحيح قراءت، نمازش را اعاده نمايد، و چنانچه خارج از مكّه باشد، حكم كسى را دارد كه نماز طواف را فراموش نموده است كه در مسأله (326) گذشت.