دیگر مسائل محرمات و کفارات احرام

مسأله 523ـ هر يک از محرّمات احرام که موجب کفّاره است اگر بر اثر جهل به مسأله، يا از روى غفلت، يا فراموشى واقع شود کفّاره اى ندارد، و ضررى به حجّ يا عمره شخصِ محرم نمى زند، مگر صيد که در هر صورت کفّاره دارد.
مسأله 524ـ شخصى که بر اثر جهل به مسأله، يا فراموشى حکم، يا موضوع آن، يا بر اثر غفلت، بعضى از محرّمات احرام را بجا آورده، کفّاره ندارد، مگر در صيد و شکار که در هر صورت کفّاره دارد. بنابراين، به طور کلّى در غير شکار، هرگاه از روى علم و عمد مرتکب محرّمات احرام شود، کفّاره واجب مى گردد.
مسأله 525ـ شرايط قربانى حجّ تمتّع در حيوانى که براى کفّاره تقصير قربانى مى شود، معتبر نيست، بنابراين مى توان گوسفند خصّى و معيوب را براى اين منظور قربانى کرد.
مسأله 526ـ قربانى هايى که به عنوان کفّاره در عمره تمتّع بر حاجى واجب شده، احتياط مستحب آن است که در مکّه ذبح کند، و آنچه در حجّ بر او واجب شده، در منى ذبح نمايد، و اگر ترک کرد و به وطنش بازگشت، در همانجا قربانى کند، و تمام گوشت آن را به مستمندان صدقه دهد.
مسأله 527ـ مصرف کفّارات فقط فقراء و مستمندان هستند، و احتياط آن است که کفّاره غير سادات به سادات داده نشود.
مسأله 528ـ تأخير انداختن انجام کفّارات تا هنگام بازگشت به محل مانعى ندارد. بنابراين، مى تواند گوسفند کفّاره را در وطنش ذبح کند، تا صرف فقراى شيعه گردد.
مسأله 529ـ شخص فقير نمى تواند گوشت کفّاره خود را به مصرف کسانى که واجب النفقه او هستند برساند; هر چند نيازمند باشند.
مسأله 530ـ استفاده از گوشت کفّاره براى شخصى که کفّاره بر او واجب شده جايز نيست، ولى استفاده از گوشت قربانىِ واجب، يا مستحب، براى صاحب آن جايز است.
سؤال 531ـ آيا مردان محرم، براى محافظت از سرما، مى توانند از پتوهائى كه حاشيه آن دوخته شده استفاده كنند؟ جواب: اشكالى ندارد، و حكم لباس دوخته بر آن جارى نمى شود.
سؤال 532ـ آيا مردان محرم مى توانند در شب مشعر براى محافظت از سرما از كيسه خواب استفاده كنند؟ جواب: جايز نيست و كفّاره آن،همان كفّاره پوشيدن لباس دوخته است.
سؤال 533ـ آيا منظور از لباس دوخته ـ كه در حال احرام بر مردان حرام است ـ دوختنيهايى است كه قطعات جدا از هم را به هم متّصل مى كنند، يا حتّى اگر بر روى حوله احرام هم دوخت بزنند اشكال دارد؟ جواب: اين گونه دوختن ها اشكالى ندارد.
سؤال 534ـ آيا استفاده از دست و پاى مصنوعى، كه با چرمهاى دوخته شده به بدن مى بندند، براى جانبازان و معلولينِ مُحرم جايز است؟ جواب: اشكالى ندارد، و كفّاره هم ندارد.
سؤال 535ـ آيا احرام در كفش دوخته شده، كه تمام روى پا را نگيرد، جايز است؟ جواب: آرى جايز است; ولى بهتر است مردان در حال احرام چنين كفشى نپوشند.
سؤال 536ـ آيا پوشيدن لباسهايى كه قسمتهايى از آن، به عنوان تزيين، تور دوزى يا گلدوزى شده، براى زنان محرم جايز است؟ و آيا مقنعه جز لباس است؟ جواب: از لباسهاى زينتى در حال احرام بايد پرهيز كرد، و مقنعه نيز جزء لباس است.
سؤال 537ـ اگر محرم سر درد بگيرد و بدين جهت دستمالى بر سر ببندد، كه تمام سر را بپوشاند، چه حكمى دارد؟ جواب:اين كار در حال ضرورت جايز است; ولى بنابر احتياط واجب كفّاره دارد.
سؤال 538ـ مُحرمى سرش را شسته و موهايش خيس است. اگر صبر كند تا موها به طور طبيعى خشك شود و سپس وضو بگيرد، نمازش به تأخير مى افتد. وظيفه اش چيست؟ جواب: مانعى ندارد سرش را با حوله خشك كند، و سپس وضو بگيرد، ولى حوله را آهسته بكشد، تا مويى جدا نشود، همچنين دقت نمايد تا همه سر را نپوشاند.
سؤال 539ـ اگر مرد محرم سرش را با چيز دوخته ـ مانند كلاه دوخته شده ـ بپوشاند، آيا بايد دو كفّاره بدهد، يا يك كفّاره كافى است؟ جواب: در مثل پارچه دوخته شده ـ كه به صورت كلاه نيست ـ يك كفّاره دارد; ولى كلاه دوخته و مانند آن، بنابر احتياط واجب دو كفّاره دارد.
سؤال 540ـ هرگاه زن محرم از مقنعه اى استفاده كند كه روى چانه را تا لبها بپوشاند، چه حكمى دارد؟ جواب: اشكال ندارد;هرچندبهتر آن است كه مقنعه روى خطّ چانه باشد.
سؤال 541ـ آيا زن مُحرِم مى تواند صورت خود را با حوله خشك كند. جواب: خشك كردن صورت براى زنان با حوله مانعى ندارد. به شرط اينكه تمام صورت را نپوشاند.
سؤال 542ـ صورت خانمهاى محرم در حال پوشيدن يا درآوردن مقنعه خواه و ناخواه پوشيده مى شود، چه حكمى دارد؟ جواب: اين مقدار مانعى ندارد.
سؤال 543ـ در مورد زينت كردن زن در حال احرام فرموده ايد: «اگر به قصد بقاى زينت قبل از احرام زينت كند، و اثرش پس از احرام نيز باقى باشد، اشكال دارد» آيا حكم مزبور تكليفى است، يا وضعى؟ جواب: حكم مذكور تكليفى است، و احرام او باطل نمى شود، و كفّاره اى ندارد.
سؤال 544ـ آيا عكس گرفتن در حال احرام، يا فيلمبردارى در اين حال، اشكال دارد؟ چون عكس گيرنده به شيشه دوربين، كه حالت شفّاف و آينه مانندى دارد، نگاه مى كند. جواب: عكس بردارى و فيلم بردارى در حال احرام اشكالى ندارد.
سؤال 545ـ آيا براى محرم جايز است از صابون، يا شامپوهايى كه بويى دارد ـ هر چند بوى خيلى خوشى نيست ـ استفاده كند؟ جواب: اگر صدق بوى خوش مى كند بايد از آن اجتناب نمايد; در غير اين صورت مانعى ندارد، و اگر مشكوك هم باشد، اشكالى ندارد.
سؤال 546ـ گرفتن ناخنِ شخصِ غيرِمحرم توسّط محرم چه حكمى دارد؟ جواب: اشكال ندارد.
سؤال 547ـ طبق فتواى حضرتعالى،محرم از منزل خود در مكّه تا مسجد الحرام مى تواند از ماشين سقف دار استفاده كند. آيا كسانى كه در مسجد الحرام براى حج احرام مى بندند نيز مى توانند در مكّه زير سقف بروند؟ جواب: در شهر مانعى ندارد; هر چند در حال حركت به سوى عرفات باشد، ولى هنگامى كه به خارج شهر رسيد سايبان جايز نيست; مگر اين كه شب باشد.
سؤال 548ـ استظلال براى شخصى كه از تنعيم محرم مى شود چه حكمى دارد؟ جواب: با توجّه به اين كه تنعيم در حال حاضر جزء شهر مكّه شده و مكّه منزل است، استظلال در فرض سؤال اشكالى ندارد.
سؤال 549ـ افرادى كه از مسجد شجره محرم شده، و شبانه با ماشين سقف دار به سمت مكّه حركت كرده اند، نزديك طلوع آفتاب در ماشين به خواب رفته، و پس از طلوع آفتاب بيدار شده، و بلافاصله ماشين را متوقّف كرده اند. آيا براى مدّتى كه در حال حركت روزانه در زير سقف بوده اند كفّاره اى به آنها تعلق مى گيرد؟ اكنون كه ماشين توقّف كرده و مى خواهند با حركت در زير سقف از ماشين پياده شوند، چه حكمى دارد؟ جواب: در اين صورت كفّاره اى لازم نيست.
سؤال 550ـ پياده و سوار شدن از ماشينى كه ايستاده، در صورتى كه مستلزم گذشتن از زير سقف جلو ماشين باشد، چه حكمى دارد؟ جواب: مانعى ندارد.
سؤال 551ـ اينجانب ـ يكى از خدمه كاروانهاـ بعد از درك عرفات به اتّفاق بانوان كاروان، در اتوبوسى سقف دار قرار گرفته، و براى درك وقوف اضطرارى مشعر الحرام، صبح روز دهم به سمت مشعر حركت كرديم. ناگهان يادم آمد كه در هواى آفتابى نبايد زير سقف اتوبوس باشم. چند دقيقه پس از توجّه به اين مطلب در اتوبوس بودم و پس از توقّف اتوبوس ـ بر اثر ترافيك ـ پياده شده، و بقيّه راه را پياده رفتم. لطفاً بفرمائيد: 1ـ آيا كفّاره اى به من تعلّق مى گيرد؟ 2ـ در صورت تعلّق كفّاره، آيا حتماً بايد در منى ذبح گردد؟ 3ـ در صورتى كه ذبح در منى شرط باشد، اكنون كه در تهران هستم، چه كنم؟ 4ـ با توجّه به اين كه من خدمه كاروان بودم، و طبق دستور مدير كاروان بايد همراه بانوان با آن اتوبوس مى رفتم، و از خود استقلالى نداشتم، كفّاره بر عهده كيست؟ 5ـ چنانچه ستاد حج يا شخص ديگرى تقبّل كند كه ذبح را انجام دهد، آيا از گردن من ساقط مى شود؟ جواب: شما بايد گوسفندى قربانى كنيد، و انجام آن در وطن اشكالى ندارد. بلكه در شرايط فعلى، كه يافتن مستحق در منى و حتّى مكّه مشكل است، ذبح در وطن اولى است، و مى توانيد به مسئوولين ستاد حج يا شخص ديگرى نيابت دهيد كه از طرف شما ذبح كنند، و در اين صورت قربانى آنها هم كافى است; ولى بدون نيابت دادن به آنها صحيح نيست.
سؤال 551ـ اينجانب ـ يكى از خدمه كاروانهاـ بعد از درك عرفات به اتّفاق بانوان كاروان، در اتوبوسى سقف دار قرار گرفته، و براى درك وقوف اضطرارى مشعر الحرام، صبح روز دهم به سمت مشعر حركت كرديم. ناگهان يادم آمد كه در هواى آفتابى نبايد زير سقف اتوبوس باشم. چند دقيقه پس از توجّه به اين مطلب در اتوبوس بودم و پس از توقّف اتوبوس ـ بر اثر ترافيك ـ پياده شده، و بقيّه راه را پياده رفتم. لطفاً بفرمائيد: 1ـ آيا كفّاره اى به من تعلّق مى گيرد؟ 2ـ در صورت تعلّق كفّاره، آيا حتماً بايد در منى ذبح گردد؟ 3ـ در صورتى كه ذبح در منى شرط باشد، اكنون كه در تهران هستم، چه كنم؟ 4ـ با توجّه به اين كه من خدمه كاروان بودم، و طبق دستور مدير كاروان بايد همراه بانوان با آن اتوبوس مى رفتم، و از خود استقلالى نداشتم، كفّاره بر عهده كيست؟ 5ـ چنانچه ستاد حج يا شخص ديگرى تقبّل كند كه ذبح را انجام دهد، آيا از گردن من ساقط مى شود؟ جواب: شما بايد گوسفندى قربانى كنيد، و انجام آن در وطن اشكالى ندارد. بلكه در شرايط فعلى، كه يافتن مستحق در منى و حتّى مكّه مشكل است، ذبح در وطن اولى است، و مى توانيد به مسئوولين ستاد حج يا شخص ديگرى نيابت دهيد كه از طرف شما ذبح كنند، و در اين صورت قربانى آنها هم كافى است; ولى بدون نيابت دادن به آنها صحيح نيست.
سؤال 552ـ آيا استظلال مربوط به سايه حاصل از تابش عمودى خورشيد است، يا شامل سايه حاصل از تابش مايل خورشيد هم مى شود؟ جواب: سايه ديوارهاى ماشين بدون سقف و مانند آن مانعى ندارد.
سؤال 553ـ آيا استظلال مربوط به سايه اى است كه بر سر محرم مى افتد، يا اگر سايه فقط بر شانه بيفتد نيز حكم استظلال دارد؟ جواب: در فرض سؤال، كه سايه بر سر نيست، مانعى ندارد.
سؤال 554ـ آيا در عرفات ـ همانند منى ـ مى توان در حال حركت از چتر استفاده كرد؟ جواب: حركت كردن با چتر در عرفات نيز اشكال ندارد.
سؤال 555ـ در شهر مكّه تونلهائى وجود دارد كه طول آن بيش از هزار متر است. آيا محرم مى تواند با اتومبيل مسقّف از آن عبور كند؟ جواب: مانعى ندارد; زيرا داخل شهر است.
سؤال 556ـ آيا محرم به محض رسيدن به شهر مكّه مى تواند از سايه استفاده كند، يا اين كار بعد از رسيدن به محلّ اقامت و منزل جايز است؟ جواب: با رسيدن به مكّه استظلال مانعى ندارد.
سؤال 557ـ اخيراً از آخر منى تا نزديكى محلّ جمرات سايبانى دست كرده اند. عبور محرم از اين راه، در صورتى كه هنوز منزل نكرده و از مشعر الحرام مستقيم به سمت جمرات مى رود، چه حكمى دارد؟ جواب: مانعى ندارد.
سؤال 558ـ با ماشين بدون سقف در حال احرام به سمت مكّه حركت كرديم، براى نوشيدن آب مجبور شدم به قسمت جلو اتوبوس كه مسقّف است بروم. آيا مرتكب خلافى شده و بايد كفّاره بپردازم؟ جواب: اين كار جايز نيست، و اگر عمداً باشد كفّاره دارد، و كفّاره آن يك گوسفند براى تمام مدّت احرام است; ولى اگر در شب غير بارانى باشد اشكال ندارد.
سؤال 559ـ يكى از خدمه كاروان ها مجبور است به عنوان راهنما به همراه زنان با ماشين سقف دار روزانه به سوى مكّه حركت كند،چه حكمى دارد؟ جواب: رفتن زير سايه در موقع ضرورت جايز است، ولى كفّاره دارد، و كفّاره آن براى هر احرام يك گوسفند است.
سؤال 560ـ برخى از حجّاج، كه براى عمره مفرده محرم مى شوند، مجبورند روزانه و با ماشين مسقّف حركت كنند، و در بين راه براى نماز و غذا چند مرتبه پياده و سوار مى شوند. چند كفّاره بر آنان واجب است؟ جواب: براى تمام مدّت احرام عمره، يا تمام مدّت احرام حج، يك كفّاره كافى است.
سؤال 561ـ هرگاه شخصى كه از احرام خارج شده موهاى شخص محرم را بتراشد يا كوتاه كند،يا يكى ديگر از كارهايى كه بر محرم حرام است براى او انجام دهد،مانند گرفتن ناخن يا زينت كردن او و امثال آن، چه حكمى دارد؟ جواب: در صورتى كه محرم به ميل و اختيار حاضر به اين كار شود، مرتكب كار حرامى شده و بايد كفّاره بدهد; ولى چنانچه بدون اختيار، يا از روى فراموشى بوده، كفّاره اى براى هيچ كدام ندارد.
سؤال 562ـ آيا شوهر پس از خروج از احرام مى تواند زوجه در حال احرامش را از روى شهوت لمس كند؟ جواب: براى شوهر اشكالى ندارد; ولى اگر زن نيز از اين كار لذّت مى برد احتياط آن است كه به اين كار رضايت ندهد.
سؤال 563ـ مردى از احرام خارج مى شود، سپس همسرش را كه هنوز در احرام است مى بوسد، هر چند زن راضى به اين كار نبوده است. حكم زن و مرد در اين مسأله چيست؟ جواب: اگر زن اختيارى نداشته و راضى نبوده، چيزى بر او نيست، و بر مرد هم كفّاره اى واجب نشده است.
سؤال 564ـ تزريق آمپول براى تزريق كننده و تزريق شونده، كه در حال احرام است، چه حكمى دارد؟ جواب: تزريق آمپول در حال احرام مانعى ندارد; ولى اگر موجب بيرون آمدن خون از بدن گردد مكروه است.
سؤال 565ـ آيا مى توان پوستهاى زايد را، كه از لبها يا كنار ناخن ها بر آمده، از بدن جدا كرد؟ جواب: در صورتى كه خون نيايد اشكالى ندارد، و اگر خون بيايد مكروه است، و در هر حال كفّاره اى ندارد.
سؤال 566ـ آيا سوگندهاى معمولى، همانند سوگندهاى روزمرّه مردم، در حال احرام اشكال دارد؟ جواب: قسم به غير خدا از محرّمات احرام نيست.
سؤال 567ـ در مناسك حضرتعالى قطع درخت حرم جزء محرّمات احرام ذكر نشده است. آيا اين كار از محرّمات احرام نيست؟ جواب: اين كار از محرّمات احرام نيست، بلكه قطع درخت حرم بر همه كس حرام است.
سؤال 568ـ در بين مردم معروف است كه شخص محرم نبايد به كسى دستور بدهد; بلكه بايد خود كارهايش را انجام دهد. آيا چنين مطلبى صحيح است؟ اگر در حال احرام به كسى دستور دهد آيا گناه كرده و كفّاره دارد؟ جواب:اين كار اشكال ندارد; ولى تفاخر و برترى جويى حرام است.
سؤال 569ـ كسى كه حجّش را باطل كرده، چگونه از احرام خارج شود؟ جواب:اگر حجِّ فاسد شده را به اتمام برساند، يا در بعضى از موارد كه وظيفه او تبديل به عمره مفرده است، عمره مفرده را به پايان برساند، از احرام خارج مى شود.
سؤال 570ـ آيا منظور از كشيدن دندان ـ كه در فرض خونريزى مكروه است ـ دندان شخص محرم است، يا شامل دندان ديگرى هم مى شود؟ مثلا اگر دندانپزشك محرم باشد، و دندان شخص محرم يا غير محرمى را بكشد آيا كراهت دارد؟ جواب: شامل دندان غير نمى شود.
سؤال 571ـ آيادر حال احرام مى توان دندانى كه شديداً درد دارد، و دكتر سفارش به كشيدن آن كرده، را كشيد هر چند باعث خونريزى شود؟ جواب: خارج كردن خون از بدن در حال احرام چه در حال ضرورت و غير ضرورت حرام نيست، ولى مكروه است و كفّاره اى هم ندارد.