پنجم از اعمال حج تمتع قربانی در منی است
و آن بعد از رمی جمره ی عقبه که ذکر شد عمل دوم از واجبات منی است.
و قربانی در منی در عید بعد از رمی جمره انجام می شود و واجب است بر کسی که حج تمتع انجام می دهد ذبح یک هدی یعنی یک شتر یا یک گاو و یا یک گوسفند را قربانی کند و شتر افضل است و از آن پس گاو بهتر است و سایر حیوانات غیر از سه حیوان مزبور کافی نیست.
مساله (295): برای چند نفر شرکت در یک قربانی کفایت نمی کند و برای هر شخصی یک قربانی لازم است.

اول: آنکه اگر شتر باشد سن آن کمتر از پنج سال نباشد و داخل در شش سال شده باشد و اگر گاو است بنابر احتیاط واجب کمتر از دو سال نباشد و داخل در سه سال شده باشد و همچنین در «بز» کمتر از سن گاو نباشد و در «میش» به احتیاط واجب کمتر از یکسال نباشد و داخل در سال دوم شده باشد.
دوم: باید صحیح باشد پس حیوان مریض کافی نیست حتی مثل کچلی بنابر احتیاط.
سوم: باید خیلی پیر نباشد.
چهارم: باید تام الاجزاء باشد و ناقص کافی نیست و احتیاط واجب آن است که چشمش سفید نشده باشد و باید گوش بریده و دم بریده و شاخ داخل آن شکسته یا بریده نباشد.
پنجم: باید لاغر نباشد و اگر در گرده او پیه باشد کافی است و احتیاط آن است که آن را در عرف لاغر نگویند.
ششم: باید خصی نباشد یعنی باید خصیتین آن را بیرون نیاورده باشند.
هفتم: باید بیضه آن را نکوبیده باشند و به احتیاط واجب.
هشتم: باید در اصل خلقت بی دم نباشد به احتیاط واجب و اگر گوش یا شاخ در خلقت اصلی نداشته باشد بعید نیست کفایت، اگر چه خلاف احتیاط است.
نهم: در اصل خلقت بی بیضه نباشد.

مساله (296): شکسته شدن شاخ خارج اشکال ندارد و شاخ خارج شاخ سخت سیاهی است که به منزله غلاف است از برای شاخ داخل که آن شاخ سفید است.
مساله (297): شکاف داشتن گوش و سوراخ بودن آن مانع ندارد.
مساله (298): احتیاط واجب آن است که کشتن قربانی بعد از رمی جمره ی عقبه(سنگ زدن به جمره ی عقبه که گذشت) باشد و از روز عید تأخیر نیندازد.
مساله (299): یک گوسفند کمتر چیزی است که کافی است برای قربانی لکن هر چه بیشتر ذبح کند افضل است و در روایت است که: رسول خدا صلی الله علیه و آله صد شتر همراه آوردند سی و چهار تای آنها را برای حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام نحر کردند و شصت و شش تای آنها را برای خودشان.
مساله (300): اگر قربانی یافت نشود قیمت آن را پیش شخص امینی بگذارد که در بقیه ذی الحجه بگیرد و در منی ذبح کند و اگر در این سال ممکن نشود سال بعد این کار را انجام بدهد.
مساله (301): اگر به واسطه عذری مثل فراموشی یا غیر آن ذبح را در روز عید انجام نداد احتیاط واجب آن است که در ایام تشریق (روز 11 و 12 و 13) ذبح کند و اگر ممکن نشد در بقیه ماه ذی الحجه و در تأخیر عمدی نیز همین حکم است.
مساله (302): اگر حیوانی را به گمان اینکه صحیح و سالم است ذبح کرد و بعد معلوم شد که مریض یا ناقص بوده کافی نیست و باید دوباره ذبح کند.
مساله (303): احتیاط آن است ذبیحه (قربانی) را سه قسمت کنند یک قسمت را هدیه بدهند و یک قسمت را صدقه بدهند و قدری هم از ذبیحه بخورند و صدقه را به مومنین بدهند ولی هیچ یک از این احتیاط ها واجب نیست و اگر صدقه را به فقرای کفار بدهد یا آنکه تمام ذبیحه را به آنها بدهد اشکال ندارد.
مساله (304): جایز است که ذبح را کسی دیگر به نیابت انجام دهد و نیت را نائب کند احتیاط مستحبی آن است که خود شخص هم نیت بکند.
مساله (305): اگر کسی ذبح گوسفند قربانی را به فردی به این عنوان واگذار کرده که او را نائب خود قرار داده و خودش نقشی در ذابح بودن ندارد در این صورت لازم است که او قصد قربت کند و از طرف منوب عنه ذبح کند ولی اگر ذابح و قربانی کننده خودش است و آن فرد فقط نقش سر بریدن را دارد در این صورت خودش باید قصد قربانی کردن و قصد قربت را انجام بدهد.
مساله (306): ذبح هم از عبادات است و در آن نیت خالص قصد اطاعت خداوند لازم است.
مساله (307): اگر بعد از ذبح کردن احتمال ناقص بودن یا نداشتن شرایط دیگر را داد باید اعتنا نکند چنانکه اگر به کسی نیابت در خریداری و ذبح کردن داد و مطمئن شد که نائب کار خود را انجام داده است و از آن پس احتمال داد که نائب شرایط را مورد عمل قرار نداده باشد به این احتمال اعتنا نکند و ذبح کافی است.
مساله (308): اگر نایب عمداً بر خلاف دستور شرع در اوصاف قربانی یا در کشتن آن عمل کرد ضامن است و باید غرامت آن را بدهد و باید دو مرتبه ذبح کند.
مساله (309): اگر نایب از روی اشتباه یا جهل بر خلاف دستور شرع عمل کند اگر برای عمل اجرت گرفته است ضامن است والا معلوم نیست ضامن باشد و در هر صورت باید ذبح با شرایط خود اعاده شود.
مساله (310): ذبح با کاردهای استیل که در برندگی مثل آهن است نیز جایز است.
مساله (311): اگر کسی را برای ذبح قربانی نائب و وکیل کرده است ولی نائب فراموش کرده است که انجام بدهد و پس از مراجعت از مکه متوجه شد که ذبح قربانی انجام نگرفته است در این صورت حج او صحیح است ولی قربانی بر ذمه اش باقی است که باید در منی انجام دهد یا شخص مطمئنی را وکیل کند که انجام بدهد.
مساله (312): اگر قدرت بر ذبح قربانی پیدا نکرد باید ده روز روزه بگیرد سه روز در حج و هفت روز پس از مراجعت از حج و سه روز مذکور را در ماه ذی الحجه و احتیاط واجب آن است که از هفتم تا نهم بگیرد و جلوتر نگیرد و این سه روز را در سفر هم می تواند روزه بگیرد و لازم نیست که در مکه قصد اقامت کند.
مساله (313): منی هم مانند مکان های دیگر وسعت پیدا کرده است و قربانی کردن در مسلخ فعلی مجزی است هر چند سابقاً این نقطه مسلخ یا جزء منی نبوده است ولی لازم است که اکنون منی نامیده شود.
مساله (314): محرم می تواند قبل از ذبح گوسفند خود برای دیگری ذبح نماید.
مساله (315): اگر قربانی از وجه غیر مُخمّس باشد، چون متعارف خرید به ثمن کلی است قربانی صحیح است ولی ذمه اش به اندازه ی خمس مشغول است.
مساله (316): اگر در قربانی غیر خصی و غیر مرضوض پیدا نکرد ذبح خصی و مرضوض کافی است (خصی آن است که خصیتین آن را بیرون آورده اند و مرضوض آن است که خصیتین آن را کوبیده اند).
مساله (317): اگر کسی را در رمی جمره عقبه نائب خود قرار داد و بعد از آن به اعتماد اینکه نایب رمی نموده است خودش ذبح را انجام داد و سر خود را تراشید و یا تقصیر کرد پس از آن معلوم شد که نایب رمی نکرده است در این صورت ذبح و حلق و یا تقصیر او صحیح است و باید رمی را انجام بدهد.