مسأله 82. بدان که مقداری از زمین هائی که از جهات چهارگانه محیط به مکه است، حرم می باشد، و طول و عرض آن هر یک چهار فرسخ است، لکن مسافت آن از تمام جهات به مکه مساوی نیست و علاماتی از طرف جدّه و عرفات، و سایر اطراف که وارد مکه می شوند نصب شده است که معلوم است.
مسأله 83. مستحب است که محرم چون به حرم رسید، قبل از ورود به آن پیاده شود، و برای وارد شدن به حرم غسل کند، و پا را برهنه کند، و نعلین را در دست گیرد، و وارد حرم شود. و در حدیث است کسی که چنین کند برای تواضع و فروتنی نسبت به خداوند متعال، خداوند عالم، جلّ ذکره، محو کند از او صد هزار گناه، و بنویسد از برای او صد هزار حسنه، و صد هزار حاجت او را برآورد، و مستحب است که در وقت وارد شدن به حرم، این دعا را بخواند: «اللَّهُمَّ إنَّکَ قُلْتَ فی کِتَابِکَ وَقَوْلُکَ الحَقُّ وَأذِّنْ فی النَّاسِ بِالْحَجِّ یَأتُوکَ رِجَالاً وَعَلی کُلِّ ضامِرٍ یَأتِیْنَ مِنْ کُلِّ فَجٍّ عَمِیق. اللَّهُمَّ إنّی أَرْجُوْ أَنْ أَکُوْنَ مِمَّنْ أَجَابَ دَعْوَتَکَ، وَقَدْ جِئْتُ مِنْ شُقَّهٍ بَعِیدَهٍ وَفَجٍّ عَمِیقٍ، سَامِعاً لِنِدَآئکَ وَمُسْتَجِیباً لَکَ، مُطِیعاً لاِمْرِکَ، وَکُلُّ ذَلِکَ بِفَضْلِکَ عَلَیَّ وَإحْسَانِکَ إلَیَّ، فَلَکَ الْحَمْدُ عَلی مَاوَفَّقْتَنی لَهُ، أبْتَغِیْ بِذلِکَ الزُّلْفَهَ عِنْدَکَ، وَالْقُرْبَهَ إلَیْکَ، وَالْمَنْزِلَهَ لَدَیْکَ، وَالْمَغْفِرَهَ لِذُنُوبِی، وَالتَّوْبَهَ عَلَیَّ مِنْهَا بِمَنِّکَ. اللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ و آل مُحَمَّدٍ، وَحَرِّمْ بَدَنی عَلَی النَّارِ، وَآمِنِّی مِنْ عَذَابِکَ وَعِقَابِکَ بِرَحْمَتِکَ یَا أرْحَمَ الرّاحِمِیْنَ».
بدان که مکه معظمه مرکز طلوع انوار وجود محمدی، و مشرق آفتاب هدایت اسلامی، و مهبط ملائکه مقربین، و محل بزرگ ترین و باشکوه ترین اجتماع مؤمنین و موحدین، و مکان نزول امطار رحمت و مغفرت، و آیات بینات الهی، و مقام ابراهیم خلیل است. و از این جهات و جهات بسیار دیگر، مخصوصاً از جهت وجود بیت الله الحرام در آن، شرافت و حرمت آن بسیار است. کسی که وارد آن شهر مقدس می شود باید فضایل مشاهد بزرگ و شعائر اسلامی را که خداوند متعال مقرر داشته متوجه باشد، تا برای ادراک برکات و فضایل آن اماکن مقدسه آماده شود، و نور حقیقت بر حال او ظاهر شده، و گناهانش آمرزیده، و عیوبش بر طرف شود، انشاء الله تعالی.
اِنَّما سُمِّیَتْ مَکَّهَ لِأنَّها تَمُکُّ الذُّنُوبَ اَیْ تُزِیْلُها کُلَّها.
مکّه را به این نام نهاده اند چون تمام گناهان را محو و نابود می کند.

مسأله 84. مستحب است به جهت وارد شدن به مکه اگر ممکن شود غسل دیگر کند، و با آرامش دل و بدن با فروتنی و وقار وارد مکه شود، و چون وارد مکه شود از راه بالای مکه داخل شود از عقبه (کداء) که در شمال مکه است. و بعضی این حکم را مختص به کسانی دانسته اند که از راه مدینه می روند. و در موقع خروج، از عقبه ذی طوی که در جنوب مکه واقع است خارج شود.

مسأله 85. بنا به فرموده بعضی از علما، مستحب است غسل به جهت وارد شدن به مسجدالحرام و مستحب است که از در بنی شیبه که مقابل باب السلام است، و بواسطه توسعه مسجد در خود مسجد واقع شده است وارد شود. و در کمال خضوع و خشوع، و آرامش دل و بدن، در نزد آن بایستد و بگوید _ چنان که در خبر صحیح است: «السَّلامُ عَلَیْکَ أیُّهَا النَّبِیُّ وَرَحْمَهُ الله وَبَرَکَاتُهُ بِسْمِ اللهِ وَبِاللهِ وَمِنَ اللهِ وَمَاشَآءَ اللهُ، السَّلاَمُ عَلی أنْبِیاءِ اللهِ وَرُسُلِهِ، السَّلامُ عَلی رَسُوْلِ اللهِ صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ اَلسَّلامُ عَلی إبْرَاهِیْمَ خَلِیْلِ اللهِ وَالْحَمْدُ لِهِلل رَبِّ العَالَمِیْنَ».
و در روایت دیگر وارد است که میگوید: «بِسْمِ اللهِ وَبِاللهِ وَمِنَ اللهِ وَإلَی الله وَمَاشَاءَ اللهُ، وَعَلی مِلَّهِ رَسُولِ اللهِ صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ، وَخَیْرُ الأَسْمَاءِ ِللهِ، وَالحَمْدُلِلّهِ وَالسَّلامُ عَلی رَسُوْلِ اللهِ، اَلسَّلاَمُ عَلَی مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِاللهِ، اَلسَّلامُ عَلَیْکَ أیُّهَاالنَّبِیُّ وَرَحْمَهُ اللهِ وَبَرَکَاتُهُ، السَّلامُ عَلَی أنْبِیَاءِ الله وَرُسُلِهِ، اَلسَّلاَمُ عَلی إبْرَاهِیْمَ خَلِیْلِ الرَّحْمنِ، اَلسَّلامُ عَلی المُرْسَلِیْنَ، وَالحَمْدُلِهّو رَبِّ العَالَمیْنَ، اَلسَّلامُ عَلَیْنَا وَعَلی عِبَادِ اللهِ الصَّالِحِیْنَ. اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ، وَبَارِکْ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ، وَارْحَمْ مُحَمَّداً وَآلَ مُحَمَّدٍ، کَمَا صَلَّیْتَ وَبَارَکْتَ وَتَرَحَّمْتَ عَلی إبْرَاهِیْمَ وَآلِ إِبْراهِیْمَ إنَّکَ حَمِیْدٌ مَجِیْدٌ. اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ عَبْدِکَ وَرَسُولِکَ، اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلی إبْراهِیْمَ خَلِیْلِکَ، وَعَلی أنْبِیَائِکَ وَرُسُلِکَ وَسَلِّمْ عَلَیْهِمْ، وَسَلاَمٌ عَلَی المُرْسَلِیْنَ، وَالْحَمْدُلِهِ رَبِّ العَالَمَیْنَ. اَللَّهُمَّ افْتَحْ لِی أَبَوابَ رَحْمَتِکَ، وَاسْتَعْمِلْنی فی طَاعَتِکَ وَمَرْضَاتِکَ، وَاحْفَظْنِی بِحِفْظِ الْإیْمَانِ أَبَداً مَاأبْقَیْتَنِی، جَلَّ ثَنَاءُ وَجْهِکَ، اَلْحَمْدُلِهِاع الَّذِی جَعَلَنِی مِنْ وَفْدِهِ وَزُوّارِهِ، وَجَعَلَنِی مِمَّنْ یَعْمُرُ مَسَاجِدَهُ، وَجَعَلَنِی مِمَّنْ یُناجِیْهِ. اَللَّهُمَّ إنِّی عَبْدُکَ وَزائِرُکَ فی بَیْتِکَ وَعَلی کُلِّ مَأتِیٍّ حَقٌّ لِمَنْ أتَاهُ وَزارَهُ، وَأنْتَ خَیْرُ مَأتِیٍّ وَأکْرَمُ مَزُورٍ، فَأَسْأَلُکَ یا اللهُ یا رَحْمنُ بِأنَّکَ أنْتَ اللهُ لاَ إلَهَ إلّا أنْت، وَحْدَکَ لا شَرِیْکَ لَکَ، بِأِنّکَ واحِدٌ اَحَدٌ صَمَدٌ لَمْ تَلِدْ وَلَمْ تُولَدْ، وَلَمْ یَکُنْ لَهُ (لَکَ) کُفُوّاً أحَدٌ، وَأنَّ مُحَمَّداً عَبْدُکَ وَرَسُولُکَ، صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَعَلی أهلِ بَیْتِهِ، یَا جَوادُ یَا کَرِیْمُ یَا مَاجِدُ یَا جَبَّارُ یَا کَرِیْمُ، أسْألُکَ أنْ تَجْعَلَ تُحْفَتَکَ إیَّایَ بِزِیَارَتی إیّاکَ أوَّلَ شَیءٍ تُعْطِیَنی فَکَاکَ رَقَبَتِی مِنَ النَّارِ».
پس سه مرتبه می گویی: «اَللّهُمَّ فُکَّ رَقَبَتِی مِنَ النّار».
پس می گوئی: «وَاَوْسِعْ عَلَی مِنْ رِزْقِکَ الْحَلالِ الطَیِّب، وَادْرَأ عَنِّی شَرَّ شَیاطِینِ الْجِنِّ وَالْاِنسِ وَشَرَّ فَسَقَهِ الْعَرَبِ وَالْعَجَمِ».
پس داخل مسجد می شوی و می گویی: «بِسْمِ اللهِ وَبِاللهِ وَعَلی مِلَّهِ رَسُولِ اللهِ صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَآلِه».
پس دست ها را بردار و روی به کعبه معظمه کن و بگو: «اَللَّهُمَّ إنِّی أسْأَلُکَ فی مَقَامِی هَذَا، و فِی أوَّلِ مَنَاسِکِی أنْ تَقْبَلَ تَوْبَتِی، وَأَنْ تَتَجَاوَزَ عَنْ خَطِیْئَتِی، وَأَنْ تَضَعَ عَنِّی وِزْرِی، اَلْحَمْدُلِلّهِ الَّذِیْ بَلَّغَنِی بَیْتَهُ الْحَرامَ. اَللّهُمَّ إنّی أَشْهَدُ أنَّ هَذَا بَیْتُکَ الْحَرَامُ الَّذِی جَعَلْتَهُ مَثابَهً لِلنَّاسِ وَأَمْناً مُبَارَکاً وَهُدی لِلْعَالَمینَ، اَللّهُمَّ الْعَبْدُ عَبْدُکَ وَالْبَلَدُ بَلَدُکَ وَالْبَیْتُ بَیْتُکَ، جِئْتُ أطْلُبُ رَحْمَتَکَ وَأَؤُمُّ طَاعَتَکَ، مُطِیعاً لأَمْرِکَ رَاضِیاً بِقَدَرِکَ، أَسْأَلُکَ مَسْأَلَهَ الفَقِیْرِ إلَیْکَ، الْخَائِفِ مِنْ عُقُوبَتِکَ. اَللّهُمَّ افْتَحْ لِی أَبْوَابَ رَحْمَتِکَ، وَاسْتَعمِلْنِی بِطاعَتِکَ وَمَرْضاتِکَ».
پس خطاب به کعبه کن و بگو: «اَلْحَمْدُلِلّهِ الَّذی عَظَّمَکِ وَشَرَّفَکِ وَ کَرَّمَکِ وَجَعَلَکِ مَثَابَهً لِلنَّاسِ وَأمْناً مُبَارَکاً وَهُدی لِلْعَالَمَیْنَ».
و چون نظر بر حجر الاسود افتد رو بسوی او کن و بگو: «اَلَحَمْدُلِلّهِ الّذی هَدَانَا لِهَذَا وَما کُنَّا لِنَهْتَدِیَ لَولا أنْ هَدانَا اللهُ، سُبْحَانَ اللهِ وَالْحَمْدُلِلّهِ وَلاَ إلهَ إلَّا اللهُ وَاللهُ أکْبَرُ، اللهُ أکْبَرُ مِنْ خَلْقِهِ، وَاللهُ أکْبَرُ مِمّا أخشی وَأَحْذَرُ، لا إلهَ إلَّا اللهُ وَحَدَهُ لاَ شَرِیْکَ لَهُ، لَهُ المُلْکُ وَلَهُ الحَمْدُ یَحْیِی وَیُمِیْتُ وَیُمِیْتُ وَیُحْیِی وَهُوَ حَی لاَ یَمُوْتُ بِیَدِهِ الْخَیْرُ وَ هُوَ عَلی کُلِّ شَیءٍ قَدِیْرٌ. اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ، وَبَارِکْ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، مَا صَلَّیْتَ وَبَارَکْتَ وَتَرَحَّمْتَ عَلی إبْرَاهِیْمَ وَآلِ إبْراهِیْمَ إنَّکَ حَمیْدٌ مَجِیْدٌ، وَسلاَمٌ عَلی جَمِیْعِ النَّبِیِّیْنَ وَالمُرْسَلِیْنَ، وَالحَمْدُلِهِ م رَبِّ العَالَمیْنَ. اللَّهُمَّ إنِّی أُؤمِنُ بِوَعْدِکَ وَ اُصَدِّقُ رُسُلَکَ وَأتَّبِعُ کِتَابَکَ».
پس به تأنی وآهسته روانه شو و گام ها را کوتاه بگذار پس چون به نزدیک حجر الاسود رسیدی دست ها را بردار و حمد و ثنای الهی بجا آور و صلوات بر محمد و آل محمد فرست و بگو: «اَللّهُمَّ تَقَبَّلْ مِنِّی».
و اگر توانستی دست و رو و بدن را به حجر الاسود می مالی _ و می بوسی آن را و اگر نتوانستی ببوسی دست به مال و اگر نتوانی دست را بمالی اشاره کن و بگو: «اَللَّهُمَّ أمانَتِی أَدَّیْتُهَا، وَمِیثَاقِی تَعَاهَدْتُهُ، لِتَشْهَدَ لِی بِالْمُوافَاهِ. اَللّهُمَّ تَصْدِیقاً بِکِتَابِکَ وَعَلی سُنَّهِ نَبِیِّکَ صَلَوَاتُکَ عَلَیْهِ وَآلِهِ، أشْهَدُ أنْ لاَ إله إلّا اللهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِیْکَ لَهُ، وَأنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ، آمنْتُ بِاللهِ وَکَفَرْتُ بِالجِبْتِ وَالطَّاغُوْتِ وَاللّاتِ وَالعُزّی، وَعِبَادَهِ الشَّیْطَانِ، وَعِبَادَهِ کُلِّ نِدٍّ یُدْعی مِنْ دُوْنِ اللهِ».
و اگر نتوانستی همه را بخوانی بعضی را بخوان و بگو: «اَللّهُمَّ إلَیْکَ بَسَطْتُ یَدِی، وَفِیما عِنْدَکَ عَظُمَتْ رَغْبَتِی، فَاقْبَلْ سُبْحَتی، وَاغْفِرْلی، وَارْحَمْنی، اَللَّهُمَّ إنِّی أعُوْذُبِکَ مِنَ الکُفْرِ، وَالفَقْرِ، وَمَوَاقِفِ الخِزْی فِی الدُّنْیا والآخِرَهِ».
و بعد از آن شروع به طواف کن.