مسأله (387): «امور لازم در سعی»
اموری که رعایت آن در سعی لازم است عبارت است از:
1 - ترتیب بین طواف و سعی
2 - زمان سعی
3 - نیّت سعی
4 و 5 - شروع از صفا و ختم به مروه
6 - هفت عدد بودن تعداد دورها
7 - بین دو کوه بودن در حال سعی
8 - رعایت موالات عرفی بین اجزاء سعی
9 - اطمینان به عدد دورها
10 - با اختیار سعی کردن
11 - رعایت ترتیب بین اجزاء سعی

مسأله (388): «سعی بعد از طواف»
سعی، باید بعد از طواف و نماز آن باشد و اگر پیش از طواف سعی کند، باطل است.

مسأله (389): «زمان سعی»
اگر طواف در روز انجام شود، تأخیر سعی تا شب اشکال ندارد؛ ولی بدون عذر، سعی را تا فردا به تأخیر نیندازد.

مسأله (390): «قصد قربت»
سعی از عبادات است و باید آن را با نیّت خالص برای خداوند متعال، به جا آورد و اگر آن را برای خداوند متعال به جا نیاورد، یا در انجام آن ریا کند، باطل است.
مسأله (391): «به زبان آوردن نیّت»
لازم نیست نیّتِ سعی را به زبان آورد یا حتی از قلب خود بگذراند، بلکه نیّتی که در قلب انسان مرتکز است، کافی است؛ یعنی همین مقدار که برای خدا سعی می کند، کفایت می کند.

مسأله (392): «آغاز و پایان سعی»
سعی را باید از کوه صفا شروع کند، آن گاه که به مروه می رسد، یک دور و به صفا که باز می گردد، دور دوم به حساب می آید و به همین ترتیب پس از هفت دور در مروه، سعی را تمام می کند.
مسأله (393): «اشتباه در نقطه شروع سعی»
اگر کسی از مروه، سعی را شروع کند، همه سعیش باطل است.
مسأله (394): «سعی در طبقه فوقانی»
سعی از طبقه فوقانی باطل است و کسی که نمی تواند در طبقه اول سعی نماید، باید برای سعی در طبقه اوّل نایب بگیرد.

مسأله (395): «تعداد دورها»
دورهای سعی باید هفت عدد باشد.
مسأله (396): «زیادی عمدی در سعی»
اگر عمداً بیش از هفت شوط سعی کند، همه سعیش باطل است.
مسأله (397): «زیادی سهوی در سعی»
اگر سهواً بیش از هفت شوط سعی کند، سعی او صحیح است و اگر در حال سعی متوجه شود، می تواند از همانجا رها کند، اگر چه می تواند هفت شوط دوم را نیز تکمیل کند.
مسأله (398): «تکرار قسمتی از سعی»
اگر به جهت غفلت یا ندانستن مسأله، قسمتی از اول یا وسط یا آخر سعی تکرار شود، به سعی، ضرری نمی رساند.
مسأله (399): «کم کردن از سعی»
اگر به جهت غفلت یا ندانستن مسأله، قسمتی از اول یا وسط یا آخر سعی ناقص بماند، باید آن قسمت و بعد از آن را تکمیل کند؛ بلی اگر بعد از رسیدن به همان نقطه در دو دور بعد متوجه شده، بعد از تکمیل سعی باید دو دور (از صفا به مروه و از مروه به صفا) به آن اضافه کند و اگر بعد از خارج شدن از مکّه متوجه شده، باید برگردد و سعی را تکمیل کند؛ بلی اگر این کار برایش مشقت شدید دارد، می تواند برای اتمام سعی نایب بگیرد.

مسأله (400): «بیرون رفتن از مسعی»
سعی کننده باید در حال سعی بین دو کوه باشد، پس اگر از یکی از درهای مسعی خارج شده، از در بعدی وارد شود، به طوری که بخشی از سعی را بین دو کوه نباشد، آن مقدار از سعیش باطل است.
مسأله (401): «برگرداندن صورت»
برگرداندن صورت در حال سعی اشکال ندارد؛ بلکه اگر همان مسیر را به پهلو یا عقب عقب هم سعی نماید، صحیح است.

مسأله (402): «قطع سعی»
قطع کردن سعی در غیر موارد خاص بدون عذر، جایز نیست؛ یعنی سعی کننده نباید با فاصله انداختن یا انجام دادن کاری، موالات عرفی سعی را از بین ببرد.
مسأله (403): «از بین رفتن موالات عرفی»
اگر سعی کننده در غیر موارد خاص عمداً کاری انجام دهد که موالات عرفی سعی از بین رود، باید سعی را از سر بگیرد، هر چند در دور دوم به بعد باشد.
مسأله (404): «توقف طولانی در صفا و مروه»
توقّف و اشتغال به تلاوت قرآن و ذکر و دعا در کوه صفا و مروه، در اثناء سعی، اشکال ندارد؛ هر چند طول بکشد.
مسأله (405): «موارد قطع سعی»
اموری که مجوّز قطع طواف است - و ضمن شرط دوازدهم طواف گذشت - مجوّز قطع سعی نیز می باشد.
مسأله (406): «حکم قطع سعی»
در مواردی که قطع سعی جایز است، اگر سعی را در کوه صفا یا مروه قطع نماید، پس از تمام شدن کارش باید بلافاصله برگردد و سعی را از همان جا که قطع کرده، ادامه دهد و اگر در اثناء دورها، سعی را قطع کرده، صورتهای مختلفی دارد که در مناسک حج آمده است.
مسأله (407): «از سر گیری سعی»
کسی که مشغول سعیست اگر آن را رها کرده و از اول دوباره شروع کند، در هر صورت سعی جدیدش اشکال پیدا نمی کند؛ هر چند بین دو سعی فاصله نشده باشد.
مسأله (408): «خوردن در اثناء سعی»
خوردن و آشامیدن و صحبت کردن و خندیدن در اثناء سعی، اشکال ندارد؛ بلکه سعی کننده می تواند به طور موقّت، سعی را رها کند و برای کاری مثل آب خوردن از مسعی خارج شود؛ ولی باید قبل از آن که موالات از بین برود، برگردد و سعی را از همان محل که رها کرده ادامه دهد.
مسأله (409): «استراحت در اثناء سعی»
استراحت کردن در اثناء سعی در صفا و مروه و بین آن دو برای رفع خستگی، اشکال ندارد، گر چه طولانی باشد؛ ولی باید پس از رفع خستگی، بلافاصله سعی را ادامه دهد.

مسأله (410): «شک در تعداد دورها»
سعی کننده باید نسبت به عدد دورها اطمینان داشته باشد؛ و کسی که در عدد دورهای سعی شک می کند، می تواند به سعی ادامه دهد و چنانچه شک او تا آخر باقی باشد و به اطمینان تبدیل نشود، سعیش باطل است.
مسأله (411): «اطمینان به شمارش دیگری»
سعی کننده می تواند به شمارش شخص دیگر اکتفا کند، هر چند برایش اطمینان حاصل نشود.
مسأله (412): «گمان در عدد دورها»
گمان در عدد دورها، اعتبار نداشته، حکم شک را دارد؛ یعنی اگر مثلاً تردید دارد که دور ششم است یا چهارم، چنانچه در ادامه به اطمینان نرسد، سعیش باطل است، هر چند گمانش به شش باشد.

مسأله (416): «با اختیار، سعی کردن»
کسی که سعی می کند، باید با اختیار خود سعی کند.
مسأله (417): «سعی ناتوان ها»
کسی که نمی تواند با پای خود سعی نماید، باید با وسیله ای مانند صندلی چرخ دار سعی کند ولی خودش آن وسیله را راه ببرد و اگر نمی تواند یا مشقت شدید دارد، از کسی می خواهد که او را سعی بدهد و اگر از این امر هم عاجز باشد یا این کار برایش مشقت شدید داشته باشد، برای سعی نایب می گیرد.

مسأله (418): «رعایت ترتیب بین سعی»
اگر در پایان یک دور فهمید قسمتی از اول آن دور باطل بوده، باید آن دور را از اول از سر بگیرد تا ترتیب بین اجزاء سعی رعایت شده باشد.

مسأله (419): «وضو و طهارت بدن و لباس»
با وضو بودن و طهارت بدن و لباس در حال سعی، لازم نیست.
مسأله (420): «سعی حائض»
محل سعی، مسجد نیست و احکام مسجد را ندارد و سعی در حال حیض یا نفاس صحیح است؛ ولی چنین کسی باید مراقب باشد که برای رفتن به صفا از مسجدالحرام عبور نکند.
مسأله (421): «پوشش سعی کننده»
بانوان باید در محلّ سعی که در معرض دید نامحرم هستند، سر و بدن خود را بپوشانند؛ ولی پوشاندن صورت و دست ها از مچ به پایین واجب نیست.
همچنین مردان باید در حال سعی عورت خود را بپوشانند و اگر بدون عذر نپوشانند، گناهکارند؛ ولی به سعی آنها ضرری نمی رسد.
مسأله (422): «نگاه و تماس با نامحرم»
اگر در حال سعی به نامحرم نگاه کند یا با وی برخورد داشته باشد، سعی او باطل نمی شود؛ ولی باید در همه حال مراقب دام های شیطان بود.
مسأله (423): «سعی با لباس حرام»
هر گاه بدون عذر با لباس غصبی یا لباسی که با عین پول خمس نداده تهیه شده سعی کند گناهکار است ولی سعی او صحیح است؛ و بنا بر احتیاط مؤکَّد استحبابی به این سعی اکتفا نکند.
مسأله (424): «همراه داشتن پول خمس نداده»
کسی که بدون عذر در حال سعی پول خمس نداده همراه داشته باشد، گناهکار است؛ ولی سعی او صحیح است.
مسأله (425): «از سرگیری سعی»
کسی که پس از انجام مقداری از سعی، آن را رها و دوباره از ابتدا شروع می کند، سعیش صحیح است.
مسأله (426): «حلال شدن محرّمات بعد از تقصیر»
در عمره تمتُّع با انجام سعی، هیچ یک از محرّمات احرام حلال نمی شود و محرّمات احرام با تقصیر حلال می گردد.

مسأله (413): «شک در تعداد دورها»
اگر هنگام سعی، در تعداد دورها شک کند، سه صورت پیدا می کند:
اول: شک کند هفت شوط به جا آورده یا بیشتر؛
در این صورت اگر شک در پایان دور پیش آید اعتنا نمی کند و سعی او صحیح است؛ ولی اگر به آخر نرسیده، چنانچه شک او تا آخر باقی باشد، سعی او باطل است.
دوم: شک میان هفت و کمتر؛
سوم: شک میان دورهای کمتر از هفت،
مثلاً شک دارد سه شوط به جا آورده یا پنج شوط؛ در این دو صورت، چنانچه شک او تا آخر باقی باشد، سعی او باطل است.
مسأله (414): «شک در تعداد دورها بین سعی و تقصیر»
اگر بعد از سعی و قبل از تقصیر در تعداد دورها شک کند، باز مسأله سه صورت پیدا می کند:
اول: شک کند هفت شوط به جا آورده یا بیشتر؛ که چنین شکی اعتبار ندارد و سعی صحیح است.
دوم: شک میان هفت و کمتر؛
سوم: شک میان دورهای کمتر از هفت؛ در این دو صورت اگر شک باقی باشد، سعی باطل است.
مسأله (415): «شک در سعی بعد از تقصیر»
اگر بعد از تقصیر، در سعی شک کند، به این شک اعتنا نکند و سعی او صحیح است.