مرجع: آیت الله خویی (ره)
موضوع: مستحبات وقوف در عرفات

مستحبات وقوف به عرفات

در وقوف به عرفات چند چیز مستحب است:

1 - با طهارت بودن در حال وقوف.

2 - غسل نمودن، وبهتر آن است که نزدیک ظهر باشد.

3 - آن چه موجب تفرق حواس است از خود دور سازد تا آن که قلب او متوجّه جناب أقدس الهی گردد.

4 - نسبت به قافله ای که از مکّه می آید، وقوف شخص در طرف دست چپ کوه واقع گردد.

5 - وقوف او در پایین کوه ودر زمین هموار بوده باشد، وبالا رفتن کوه مکروه است.

6 - در اول وقت، نماز ظهر وعصر را به یک اذان ودو اقامه به جا آورد.

7 - قلب خود را به حضرت حق جل وعلا متوجه سازد وحمد الهی وتهلیل وتمجید نموده وثنای حضرت حق را به جا آورد، پس از آن صد مرتبه «اللهُ أکْبَر»، و صد مرتبه «الْحَمْدُللهِ»، و صد مرتبه «سُبْحانَ اللهِ» بگوید و، صد مرتبه سورهء توحید را بخواند وآن چه خواهد دعا نماید واز شیطان رجیم به خدا پناه ببرد، وبگوید: «اَلَّلهُمَّ إنّی عَبدُکَ، فَلا تَجعَلْنی مِنْ أخْیَبِ وَفدِکَ، وَارْحَمْ مَسیری إلَیکَ مِنَ الفجِّ العمیقَ»،  و این دعا را نیز بخواند: «اَلَّلهُمَّ رَبِّ الْمشَاعِرِ کُلِّها فُکَّ رَقَبَتِی مِنَ  النَّارِ وَ أوْسِعْ عَلِیَّ مِنْ رِزْقِکَ الْحَلالِ وَادْرَأْ عَنِّی شَرَّ فَسَقَهءِ الْجِنِّ وَ الاِْنْسِ، اَلَّلهُمَّ لاتَمْکُرْ بِی وَلا تَخْدَعْنِی وَلا تَسْتَدْرِجْنِی اللهمَ انی اسألکَ وحودِکَ وکَرَمِکَ ومِنکَ وفَضلِکَ یا أسْمَعَ السَّامِعینَ وَ یا أبْصَرَ النَّاظِرینَ وَ یا أسْرَعَ الْحاسِبِینَ وَ یا أرْحَمَ الرَّاحِمِینَ أنْ تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد وَ أنْ تَفْعَلَ بی کَذا وَ کَذا». وحاجت خود را نام ببرد، پس دست به آسمان بردارد وبگوید: «اَلَّلهُمَّ حاجَتِی إلَیْکَ الَّتِی إنْ أعْطَیْتَنِیها لَمْ یَضُرَّنِی ما مَنَعْتَنِی وَ التی إنْ مَنَعْتَنِیها لَمْ یَنْفَعْنِی ما أعْطَیْتَنِی، أسْأَلُکَ خَلاصَ رَقَبَتِی مِنَ النَّارِ اَلَّلهُمَّ إنِّی عَبْدُکَ وَ مِلْکُ یَدِکَ ناصِیتَی بِیَدِکَ وَ أجَلِی بِعِلْمِکَ، أسْألُکَ أنْ تُوَفِّقَنِی لِما یُرْضِیکَ عَنِّی وَ أنْ تُسَلِّمَ مِنِّی مَناسِکِیَ الَّتِی أرَیتَها خَلِیلَکَ إبْراهِیمَ صَلَواتُکَ عَلَیْهِ وَ دَلَلْتَ عَلَیْها نَبِیَّکَ مُحَمَّداً صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ،   اَلَّلهُمَّ اجْعَلْنِی مِمَّنْ رَضِیتَ عَمَلَهُ وَ أطَلْتَ عُمْرَهُ وَ أحْیَیْتَهُ بَعْدَ الْمَوْتِ حیاهءً طَیِّبَهء».

8 - این دعا را بخواند: «لا إلهَ إلاَ اللهُ وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ، لَهُ الْمُلْکُ وَ لَهُ الْحَمْدُ یُحْیِی ویُمِیتُ وَ یُمِیتُ یحیی وهُوَ حَیٌ لایَمُوتُ بِیَدِهِ الْخَیْرُ وَ هُوَ عَلی کُلِّ شَیْ ء قَدِیرٌ، اَلَّلهُمَّ لَکَ الْحَمْدُ انت کما تَقُولُ وَ خَیْر ما یَقُولُ الْقائِلُونَ، اَلَّلهُمَّ لَکَ صَلاتِی وَ دینی وَ مَحْیای وَ مَماتِی وَ لَکَ تُراثِی بَراءَتِی خ ل وَ بِکَ حَوْلِی وَ مِنْکَ قُوَّتِی، اَلَّلهُمَّ إنِّی أعُوذُبِکَ مِنَ الْفَقْرِ وَ مِنْ وَسواِسِ الْصُّدُرِ وَ مِنْ شَتاتِ الاَْمْرِ ومِنْ عَذابِ الْقَبْرِ، اَلَّلهُمَّ اِنِّی أسْألُکَ من خَیْرَ ماتأتی الرِّیاح وَ أعُوذُبِکَ مِنْ شَرِّ ما تأتی بِهِ الْرِّیاحُ وَ أَسْأَلُکَ خَیْرَ الْلَّیْلِ وَ خَیْرَ النَّهارِ، اَلَّلهُمَّ اجْعَلْ فِی قَلْبِی نُوراً وسَمْعِی وَ بَصَرِی نُوراً وَ فِی لَحْمِی وَ دَمِی وَ عِظامِی وَ عُرُوقِی وَ مَقْعَدِی وَ مَقامِی  وَ مَدْخَلِی وَ مَخْرَجِی نُوراً وَ أعْظِمْ لِی نُوراً یا رَبِّ یَوْمَ ألْقاکَ إنَّکَ عَلی کُلِّ شَیْ ء قَدیرٌ».

و در این روز تا می تواند از خیرات وصدقات تقصیر نکند.

9 - آن که کعبه را استقبال نموده واین اذکار را بگوید: «سُبْحانَ اللهِ» صد مرتبه، «اللهُ أکْبَر» صد مرتبه، «ماشاءَ اللهُ لا قُوَّهءَ إلاّ بِاللهِ» صد مرتبه، «أشْهَدُ أنْ لا إلهَ إلاّ اللهُ وَحْدَهُ لا شَرِیکَ لَهُ لَهُ الْمُلْکُ وَ لَهُ الْحَمْدُ یُحْیِی وَ یُمِیتُ وَ یُمِیتُ وَ یُحْیِی وَ هُوَ حَیٌّ لایَمُوتُ بِیَدِهِ الخَیْرُ وَ هُوَ عَلی کُلِّ شَیْ ء قَدِیرٌ» صد مرتبه، پس از اول سورهء بقره ده آیه بخواند پس سورهء توحید سه مرتبه، و آیهء الکرسی را بخواند تا آخر، پس این آیات را بخواند: «إنَّ رَبَّکُمُ اللهُ الَّذِیْ خَلَقَ السَّماواتِ وَالاَْرْضَ فِی سِتَّهءِ أیّام ثُمَ اسْتَوی عَلَی الْعَرْشِ یُغْشِی الْلَّیْلَ النَّهارَ یَطْلُبُهُ حَثِیثاً وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ   وَالنُجُوْمَ مُسَخَّرات بِأمْرِهِ اَلا لَهُ الْخَلْقُ والاَْمْرُ تَبارَکَ اللهُ رَبُّ الْعالَمِینَ * اُدْعُوْا رَبَّکُمُ تَضَرُّعاً وَ خُفْیَهءً إنَّهُ لا یُحِبُّ المُعْتَدِینَ * وَلا تُفْسِدُوا فی الاَْرْضِ بَعْدَ إصْلاحِها وَادْعُوهُ خَوْفاً وَ طَمَعاً إنَّ رَحْمَتَ اللهِ قَرِیبٌ مِنَ الْمُحْسِنِینَ»،  پس سورهء «قُلْ أعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَق» و سورهء «قُل أَعُوذُ بِرَبِّ النّاسِ» را بخواند، پس آن چه از نعم الهی به یاد داشته باشد یکایک ذکر نموده وحمد الهی نماید، وهمچنین بر أهل ومال وسایر چیزهایی که حضرت حق به او تفضل نموده حمد بنماید وبگوید: «أللَّهُمَّ لَکَ الْحَمْدُ عَلی نَعْمائِکَ الَّتی لاتُحْصی بِعَدَد وَلا تُکافَأُ بِعَمَل».

و به آیاتی از قرآن که در آن ها حمد شده است خدا را حمد نماید، وبه آیاتی که در آن ها ذکر تسبیح شده است، خدا را تسبیح نماید، وبه آیاتی که در آن ها ذکر تکبیر شده است خدا را تکبیر نماید، و به آیاتی که در آن ها تهلیل شده است خدا را تهلیل نماید، وبر محمد وآل محمدعلیهم السلام زیاد صلوات بفرستد وبه هر اسمی از اسماء الله که در قرآن موجود است خدا را بخواند، وبه آن چه از اسماء الهی که در یاد دارد خدا را ذکر کند، وبه اسماء الهی که در آخر سورهء حشر موجود است خدا را بخواند، وآن ها عبارتند از: «اللهُ عالِمُ الْغَیْبِ وَالشّهادَهءِ الرَّحْمنُ الرَّحِیمُ الْمَلِکُ الْقُدُّوسُ السَّلامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَیْمِنُ الْعَزِیزُ الْجَبَّارُ اَلمُتَکَبِّرُ الخالِقُ الْبارِی ءُ المُصَوِّرُ».

و این دعا را بخواند: «أَسْأَلُکَ یا اللهُ یا رَحْمنُ، بِکُلِّ اسْم هُوَ لَکَ، وَ أسْألُکَ بِقُوِّتِکَ وَ قُدْرَتِکَ وَ عِزَّتِکَ، وَ بِجَمِیع ما أحاطَ بِهِ عِلْمُکَ، وَبِجَمْعِکَ وَ بِأرْکانِکَ کُلِّها، وَ بِحَقِّ رَسُولِکَ صَلواتُ اللهِ عَلَیْهِ وَآلِهِ، وَبِاسْمِکَ الاَْکْبَرِ الأکْبَرِ، وَبِاسْمِکَ الْعَظِیمِ الَّذِی مَنْ دَعاکَ بِهِ کانَ حَقّاً عَلَیْکَ أنْ لا تُخَیِّبَهُ، وَ بِاسْمِکَ   الاْعْظَمِ   الاْعْظَمِ الَّذْی مَنْ دَعاکَ بِهِ کانَ حَقّاً عَلَیْکَ أنْ لاتَرُدَّهُ، وَ أنْ تُعْطِیَهُ ماسَأَلَ، أنْ تَغْفِرَ لِی جَمِیعَ ذُنُوبِی فِی جَمِیعِ عِلْمِکَ فِیَّ».

و هر حاجت که داری بخواه، واز حق سبحانه وتعالی طلب کن که توفیق حج بیابی در سال آینده وهر سال. وهفتاد مرتبه بگو: «أسْألُکَ الْجَنَّهء» و هفتاد مرتبه «أسْتَغْفِرُاللهَ رَبِّی وَ أتُوبُ إلَیْهِ».

پس بخوان این دعا را: «أللَّهُمَّ فُکَّنِی مِنَ النَّارِ، وَأوْسِعْ عَلَیَّ مِنْ رِزْقِکَ الْحَلالِ الطَیَّبِ، وَادْرَأْ عَنِّی شَرَّ فَسَقَهءِ الْجِنِّ وَالاِْنْسِ، وَ شَرَّ فَسَقَهءِ الْعَرَبِ وَالْعَجَمِ».

10 - آن که نزدیک غروب آفتاب بگوید: «اَللَّهُمَّ  إنِّی أعُوذُبِکَ مِنَ الفَقْرِ، وَ مِنْ تَشَتُّتِ الاُْمُُرِ، وَ مِنْ شَرِّ ما یَحْدُثُ بِالْلَّیْلِ وَالنَّهارِ، أمْسی ظُلْمِی مُسْتَجِیراً بِعَفْوِکَ، وَ أمْسی خَوْفِی مُسْتَجِیراً بِأمانِکَ،   وَ أمْسی ذُلِّی مُسْتَجِیراً بِعِزِّکَ، وَ أمْسی وَجْهِیَ الْفانِیَ الْبالِی مُسْتَجِیْراً بِوَجْهِکَ الباقِی، یاخَیْرَ مَنْ سُئِلَ، وَ یا أجْوَدَ مَنْ أعْطی، جَلِّلْنِی بِرَحْمَتِکَ، وألْبِسْنِی عافِیَتَکَ، وَاصْرِفْ عَنِّی شَرَّ جَمِیعِ خَلْقِکَ».

و بدان که ادعیهء وارده در این روز شریف بسیار است وهر قدر که میسور باشد خواندن دعا مناسب است. وبسیار خوب است که در این روز دعای صحیفهء کامله ودعای حضرت سیّد الشهداء وحضرت زین العابدینسلام الله علیما خوانده شود وبعد از غروب آفتاب بگوید: «اَللَّهُمَّ لاتَجْعَلْهُ آخِرَ الْعَهْدِ مِنْ هذَا الْمَوْقِفِ، وَارْزُقْنِیهِ مِنْ قابِل أبَداً ما أبْقَیْتَنِی، وَاقْلِبْنِیَ الْیِوْمَ مُفْلِحاً مُنْجِحاً مُسْتَجاباً لِی، مَرْحُوماً مَغْفُوراً لِی، بأفْضَلِ ما یَنْقَلِبُ بِهِ الْیَوْمَ أحَدٌ مِنْ وَفْدِکَ، وَ حُجّاجِ بَیْتِکَ الْحَرامِ، وَاجْعَلْنِیَ الْیِوْمَ مِنْ أکْرَمِ وَفْدِکَ عَلَیْکَ،   وَأعْطِنی أفْضَلَ ما أعْطَیْتَ أحَداً مِنْهُمْ مِنَ الْخَیْرِ وَالْبَرَکَهءِ وَالرَّحْمَهءِ وَالرِّضْوانِ وَالْمَغْفِرَهءِ، وَ بارِکْ لِی فِی ما أرْجِعُ إلَیْهِ مِنْ أهْل أوْ مال أوْ قَلِیل أو کَثِیر، وَ بارِکْ لَهُمْ فِیَّ»

و بسیار بگوید:  «ألَّلهُمَّ أعْتِقْنِی مِنَ النّارِ».


مستحبات وقوف به مزدلفه

بدان که مستحب است با تن ودلی آرام از عرفات به سوی مزدلفه متوجه شده واستغفار نماید، وهمین که از طرف دست راست به تل سرخ رسید بگوید: «اَللَّهُمَّ ارْحَمْ مَوَقُّفِی، وَ زِدْهُ فِی عَمَلِی، وَ سَلِّمْ لِی دِینِی، وَ تَقَبَّلْ مَناسِکِی»

و در راه رفتن میانه روی نماید وکسی را آزار ندهد. مستحب است نماز شام وخفتن را تا مزدلفه به تأخیر اندازد اگر چه ثلث شب نیز بگذرد، ومیان هر دو نماز به یک اذان ودو اقامه جمع کند، ونوافل مغرب را بعد از نماز عشا به جا آورد. ودر صورتی که از رسیدن به مزدلفه پیش از نصف شب مانعی رسید، باید نماز مغرب وعشا را به تأخیر نینداخته ودر میان راه بخواند. ومستحب است که در وسط وادی از طرف راست راه نزول نماید. واگر حاجی صَروره باشد مستحب است که در مشعر الحرام قدم بگذارد. ومستحب است که آن شب را به هر مقدار که میسور باشد به عبادات واطاعت الهی به سر برد واین دعا را بخواند. «اَللَّهُمَّ هذِهِ جُمَعُ، اَللَّهُمَّ إنِّی أسْألُکَ أنْ تَجْمَعَ لِی فِیها جَوامِعَ الْخَیْرِ، اَلَّلهُمَّ لاتُؤْیِسْنِی مِنَ الْخَیْرِ الَّذِیْ سَألْتُکَ أنْ تَجْمَعَهُ لِیْ فِی قَلْبِی، وَأَطْلُبُ إلَیْکَ أنْ تُعَرِّفَنِی ماعَرَّفْتَ أوْلِیاءَکَ فِی مَنْزِلِی هذا، وَ أنْ تَقِیَنِی  جَوامِعَ الشَرِّ».

و مستحب است بعد از نماز صبح با طهارت، حمد وثنای الهی را به جا آورد، وبه هر مقداری که میسور باشد از نعم وتفضلات حضرت حق ذکر کند، وبر محمد وآل محمد صلوات بفرستد، آن گاه دعا نماید، وبعضی به وجوب آن قائل شده اند. واین دعا را نیز بخواند: «اَلَّلهُمَّ رَبَّ الْمَشْعَرِ الْحَرامِ، فُکَّ رَقَبَتِی مِنَ النَّارِ، وَأوْسِعْ عَلَیَّ مِنْ رِزْقِکَ الْحَلالِ، وَادْرَأ عَنِّی شَرَّ فَسَقَهءِ الْجِنِّ وَالاِْنْسِ، اَلَّلهُمَّ أنْتَ خَیْرُ مَطْلُوب إلَیْهِ، وَ خَیْرُ مَدْعُوٍّ وَ خَیْرُ مَسْؤول، وَ لِکُلِّ وافِد جائِزَهءٌ، فَاجْعَلْ جائِزَتِی فِی مَوْطِنِی هذا، أنْ تُقِیلَنِی عَثْرَتِی، وَ تَقْبَلَ مَعْذِرَتِی، وَ أنْ تُجاوِزَ عَنْ خَطِیْئَتِی، ثُمَّ اجْعَلِ التَّقْوی مِنَ الدُّنیا زادِی».

و مستحب است سنگریزه هایی را که در منی رمی خواهد نمود از مزدلفه بردارد. ومجموع آن ها هفتاد است.

و مستحب است وقتی که از مزدلفه به سوی منی رفته وبه وادی محسّر رسید به مقدار صد قدم مانند شتر تند رود، واگر سواره است سواری خود را حرکت دهد وبگوید: «اَللَّهُمَّ سَلِّمْ لی عَهْدِی، وَاقْبَلْ تَوبَتِی، وَأجِبْ دَعْوَتِی، وَاخْلُفْنِی فِیْ مَنْ تَرَکْتُ بَعْدِی».