مرجع: آیت الله خویی (ره)
موضوع: مستحبات طواف و نماز

آداب ومستحبات طواف

در حال طواف مستحب است بگوید: «اَللّهُمَّ إنِّی أسْألُکَ بِاسْمِکَ الَّذِی یُمْشی بِهِ عَلی طَلَلِ الْماءِ، کَما یُمْشی بِهِ جُدُدِ الاَْرْضِ، وأسْألُکَ بِاسْمِکَ الّذِی یَهْتَزُّ لَهُ عَرْشُکَ، وَأسْألُکَ بِاسْمِکَ الَّذِی تَهْتَزُّ لَهُ اَقْدامُ مَلائِکَتِکَ، وَأسْألُکَ بِاسْمِکَ الَّذِی دَعاکَ بِهِ مُوْسی مِنْ جانِبِ الّطُورِ، فاسْتَجَبْتَ لَهُ، وَألْقَیْتَ عَلَیْهِ مَحَبَّهءً مِنْکَ، وَأسْألُکَ بِاسْمِکَ الذَّی غَفَرْتَ بِهِ لِمُحَمَّد صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ ماتَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ وَ ما تَأخَرَ، وأتْمَمْتَ عَلَیْهِ نِعْمَتَکَ أنْ تَفْعَلَ بِی کَذا وکَذا» و حاجت خود را بطلبد.

ونیز مستحب است در حال طواف بگوید: «ألَّلهُمَّ إنِّی إلَیْکَ فَقِیرٌ، وإنِّی خائِفٌ مُسْتَجِیرٌ، فَلا تُغَیِّرْ جِسْمِی، ولا تُبَدِّلْ اِسْمِی»

وصلوات بر محمّد وآل او بفرستد  به خصوص وقتی که به در خانهء کعبه می رسد. ووقتی که به حجر اسماعیل رسید به ناودان نگاه نموده وبگوید: «اَللَّهُمَّ أدْخِلْنِی الْجَنَّهءَ بِرَحمَتِکَ وَ أجِرْنِی  بِرَحْمَتِکَ مِنَ النَّارِ، وَ عافِنِی مِنَ الْسُّقْمِ، وَأوْسِعْ عَلَیَّ مِنَ الرِّزْقِ الْحَلالِ، وَادْرَأ عَنِّی شَرَّ فَسَقَهءِ الْجِنِّ وَالاْنْسِ، وَ شَرَّ فَسَقَهءِ الْعَرَبِ وَ الْعَجَمِ»

وچون از حجر بگذرد به پشت سر کعبه برسد بگوید: «یا ذَا الْمَنِّ وَالطَّوْلِ، والجُودِ وَالْکَرَمِ، إنَّ عَمَلِی ضَعِیفٌ فَضاعِفْهُ لِی، وَتَقَبَّلْهُ مِنِّی، إنَّکَ أنْتَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ». 

چون به رکن یمانی برسد دست بردارد وبگوید: «یا اَللهُ یا وَلیَّ الْعافِیَهءِ، وخَالِقَ الْعافِیَهءِ، ورَازِقَ الْعافِیَهءِ، وَ الْمُنْعِمُ بِالْعافِیَهءِ، وَ الْمَنّانُ بِالْعافِیَهءِ، وَ المُتَفَضِّلُ بِالْعافِیَهءِ عَلَیَّ وَ عَلی جَمِیع خَلْقِکَ، یا رَحْمنَ الدُّنْیا وَ الآخِرَهءِ وَ رَحِیمَهُما، صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد، وَ ارْزُقْنَا الْعافِیَهءَ، وَ تَمامَ الْعافِیَهءِ، وَ شُکْرَ الْعافِیَهءِ فی الدُّنْیا وَالآخِرَهءِ، یا أرْحَمَ الرَّاحِمِینَ».

پس سر به جانب کعبه بالا کند وبگوید: «اَلْحَمْدُللهِ الَّذِی شَرَّفَکِ وَ عَظَّمَکِ، وَ الْحَمْدُلِلّهِ الْذَّی بَعَثَ مُحَمَّداً نَبِیّاً، وَ جَعَلَ عَلِیّاً اِماماً، اَللَّهُمَّ اهْدِ لَهُ خِیارَ خَلْقِکَ، وَ جَنِّبْهُ شِرارَ خَلْقِکَ».

و چون میان رکن یمانی وحجر الاسود برسد بگوید: «رَبَّنا آتِنا فِی الْدُّنیا حَسَنَهءً وَ فِی الاْخِرَهءِ حَسَنَهءً وَقِنا عَذابَ النَّارِ».

و در شوط هفتم وقتی که به مستجار رسید مستحب است دو دست خود را بر دیوار خانه بگشاید وشکم وروی خود را به دیوار کعبه بچسباند وبگوید: «اَللَّهُمَّ الْبَیْتُ بَیْتُکَ، وَالْعَبْدُ عَبْدُکَ، وَ هذا مَکان الْعائِذِبِکَ مِنَ النَّارِ».

پس به گناهان خود اعتراف نموده واز خداوند آمرزش بطلبد که ان شاء الله تعالی مستجاب خواهد شد. بعد بگوید: «اَللَّهُمَّ مِنْ قِبَلِکَ الرَّوْحُ وَ الْفَرَجُ وَ الْعافِیَهءُ اَللَّهُمَّ إنَّ عَمَلِی ضَعِیفٌ فَضاعِفْهُ لِی، وَ اغْفِرْلِی مَااطَّلَعْتَ  عَلَیْهِ مِنِّی وَ خَفِیَ عَلی خَلْقِکَ، أسْتَجِیرُ بِاللهِ مِنَ النَّار». 

و آن چه خواهد آمد دعا کند، ورکن یمانی را استلام کند وبه حجر الأسود آمده وطواف خود را تمام نموده وبگوید: «اَللّهُمَّ قَنَّعْنی بما رَزَقْتَنی وَ بارِکْ لی فِیمَا آتَیْتَنی».

و برای طواف کننده مستحب است در هر شوط، ارکان خانهء کعبه وحجرالاسود را استلام نماید ودر وقت استلام حجر بگوید:  «أمانَتی أدَّیتُها وَ میثاقِی تَعاهَدتُهَ لِتُشهَدَ لی بالمُوافاهء»


مستحبات نماز طواف

در نماز طواف مستحب است بعد از حمد در رکعت اولی سورهء توحید، ودر رکعت دوم سورهء جحد را بخواند، وپس از نماز حمد وثنای الهی را به جا آورده وصلوات بر محمد وآل محمد بفرستد واز خداوند عالم طلب قبول نماید. ودر بعضی از روایات است که حضرت صادقعلیه السلام بعد از نماز طواف به سجده رفته وچنین می گفت: «سَجَدَ وَجْهِی لَکَ تَعَبُّداً وَرِقّاً، لاإلهَ إلاّ أنْتَ حَقّاً حَقّاً، اَلأوَّلُ قَبْلَ کُلِّ شَیْ ء، وَالاْخِرُ بَعْدَ کُلِّ شَیْ ء، وَها أنَا ذا بَیْنَ یَدَیْکَ، ناصِیَتِی بَیَدِکَ، فاغْفِرْلِی، إنَّهُ لایَغْفِرُ الذَّنْبَ الْعَظِیمَ غَیْرُکَ، فَاغْفِرْ لِی، فَإنِّی مُقِرٌّ بذُنُوْبِی عَلی نَفْسِی، وَلا یَدْفَعُ الذَّنْبَ الْعَظِیْمَ غَیْرُکَ».

و بعد از سجده روی مبارک آن حضرت از گریه چنین بود که گویا در آب فرو رفته باشد.

و بعد از فراغ از نماز طواف وپیش از سعی مستحب است به نزد چاه زمزم رفته یک یا دو دلو آب بکشد وآن را به سر وپشت وشکم خود بریزد وبگوید: «اَللّهُمَّ اجْعَلْهُ وَعِلْماً نافِعاً وَ رِزْقاً واسِعاً، وَشِفآءً مِنْ کُلِ دآءٍ وَ سُقْمٍ».

پس از آن به نزد حجر الاسود بیاید.


مستحبات طواف حج ونماز آن وسعی

آنچه که از مستحبات در طواف عمره ونماز آن وسعی ذکر شد این جا نیز جاری است. ومستحب است شخصی که به جهت طواف حج می آید، در روز عید قربان بیاید وبر در مسجد بایستد واین دعا را بخواند: «اَللَّهُمَّ اَعِنّی علَی نُسُکِکَ، وَ سَلِّمْنی لَهُ وَ سَلِّمْهُ لِی، أَسْأَلُکَ مَسْألَهءَ الْعَلِیلِ الذَّلِیلِ، الْمُعْتَرِفِ بِذَنْبِهِ، أنْ تَغْفِرَ لِی ذُنُوبِی، وَ أنْ تُرْجِعَنِی بِحاجَتَی، اَلَّلهُمَّ إنَّی عَبدُکُ، وَالْبَلَدُ بَلَدُکَ، وَالبَیْتُ بَیْتُکَ، جِئتُ أَطْلُبُ رَحْمَتَکَ، وَ أؤُمُّ طاعَتَکَ، مُتَّبِعاً لأمْرِکَ، راضِیاًبِقَدَرِکَ، أَسْأَلُکَ مَسْألَهءَ الْمُضْطَرِّ إلَیْکَ، الْمُطِیعِ لاِمْرِکَ، الْمُشْفِقِ مِنْ عَذابِکَ، الْخائِفِ لِعُقُوبَتِکَ، أنْ تُبَلِّغَنِی عَفْوکَ، وَتُجِیرَنِی مِنَ النَّارِ بِرَحْمَتِکَ»

پس به نزد حجر الاسود بیاید واستلام وبوسه نماید، واگر بوسیدن ممکن نشد دست بر حجر مالیده ودست خود را ببوسد، واگر آن هم ممکن نشد مقابل ایستاده وتکبیر بگوید، وبعد آنچه در طواف عمره به جا آورده بود به جا آورد.