تاریخچه کوه اُحُد و مزار شهدا
اُحُد، نام رشته كوهي است مهم در شمال شرقي مدينه كه در فاصله پنج و نيم كيلومتري مسجد النبي (ص) قرار دارد که در سال سوم هجری قمری در دامنه جنوبي اين كوه، ميان مسلمانان و مشركان قريش نبردي سخت روي داد كه نبرد احد نام رفت.
مقبره شهدای اُحُد
در اين نبرد، شماري از مسلمانان كشته شدند و به فرمان رسول خدا (ص) در محل شهادتشان در دامنه همين كوه دفن شدند و آرامگاه آنها هنوز زيارتگاه مسلمانان است. بر پايه برخي از گزارش ها، پيش از دستور پيامبر (ص) پيكرهاي شماري از شهدا در مكان هاي ديگر دفن شد و بازگرداندن آنها به احد ممكن نبود. شهداى احُد حدود هفتاد نفرند.
پيكر حمزه عموي رسول خدا (ص) در دامنه همين كوه، در مكاني كه اكنون آرامگاه اوست، دفن شد. بر قبر او گنبد و بارگاهي ساخته بودند كه پس از ديرگاهي در روزگار اخير به دست وهابيان ويران شد. در سال1383ق. محوطه شهادتگاه او را با ديواري محصور كردند.
در گذر زمان، تنها از قبر حمزه، عبدالله بن عمرو بن حزام، عمرو بن جموح، و سهل بن قيس كه نزديك حمزه مدفون هستند، نشاني بر جاي مانده و از آرامگاه ديگر شهيدان نشاني نيست. قبرهاي موجود در اين منطقه را از آنِ باديه نشيناني می دانند كه در دوران عمر بن خطاب يا هشام بن عبدالملك، در آنجا دفن شده اند.
اجساد جاویدان
46 سال پس از نبرد احد، سيل، برخي از قبرهاي شهيدان احد از جمله عبدالله بن عمرو پدر جابر و عمرو بن جموح را شكافت و پيكرها را آشكار كرد. در پيكر آنان هيچ تغييري ديده نشد؛ گويا تازه دفن شده بودند. نيز 40 سال پس از نبرد احد، معاويه كه قصد داشت از چشمه آبي در دامنه هاي احد، به مدينه آب برساند، مجراي آب را از ميان مقبره شهيدان احد عبور داد و از اين روي، فرمان داد كه اجساد را جا به جا كنند. در آن رخداد نيز برخي از جنازه ها تازه و سالم جلوه كردند. گويند: در اين ميان، بيل به پاي حضرت حمزه اصابت كرد و از جاي آن خون جاري شد.