دعايى است سرشار از مضامين عرفانى و بلند، و اين دعا از «ابن خالويه» روايت شده است. وى گفته است: اين مناجات حضرت اميرالمؤمنين و ديگر امامان معصوم (ع) بوده، و آنان بر خواندن اين دعا در ماه شعبان مداومت می كردند. و بدين جهت بزرگان دين، مانند حضرت امام خمينى قدس سره به اين مناجات علاقه خاصى داشتند.
خواندن اين مناجات، با مفاهيم عاليه اى كه دارد براى هر وقتى كه انسان حضور قلب و توجّه داشته باشد مناسب است.
اللَّهُمَّ صَلِ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ اسْمَعْ دُعائِي إِذا دَعَوْتُكَ وَ اسْمَعْ نِدائِي إِذا نادَيْتُكَ، وَ أَقْبِلْ عَلَيَّ إِذا ناجَيْتُكَ، فَقَدْ هَرَبْتُ إِلَيْكَ، وَ وَقَفْتُ بَيْنَ يَدَيْكَ، مُسْتَكِيناً لَكَ مُتَضَرِّعاً إِلَيْكَ، راجِياً لِما لَدَيْكَ ثَوابِي، وَ تَعْلَمُ ما فِي نَفْسِي، وَ تَخْبُرُ حاجَتِي، وَ تَعْرِفُ ضَمِيرِي، وَ لا يَخْفى عَلَيْكَ أَمْرُ مُنْقَلَبِي وَ مَثْوايَ، وَ ما ارِيدُ أَنْ ابْدِئَ بِهِ مِنْ مَنْطِقِي وَ أَتَفَوَّهُ بِهِ مِنْ طَلِبَتِي، وَ أَرْجُوهُ لِعاقِبَةِ أَمْرِي، وَ قَدْ جَرَتْ مَقادِيرُكَ عَلَيَّ يا سَيِّدِي فِيما يَكُونُ مِنِي إِلى آخِرِ عُمُرِي مِنْ سَرِيرَتِي وَ عَلانِيَتِي،
خدایا، بر محمد و آل محمد درود فرست و چون تو را خواندم، دعایم را بشنو و چون صدایت زدم، ندایم را بشنو و چون با تو راز گفتم، به من روی آور. همانا من به سوی تو گریخته ام و در پیشگاهت ایستاده ام، در حالی که در برابر تو فروتنم و به درگاهت زاری می کنم و پاداشی را که نزد توست، امیدوارم. تو آنچه در دل دارم می دانی و از نیازم آگاهی و ضمیرم را می شناسی و امر بازگشت و جایگاه نهایی ام بر تو پوشیده نیست و نیز آنچه می خواهم سخنم را با آن آغاز کنم و خواهشم را بر زبان آورم و سرانجام کارم را به آن امید دارم. ای سرور من، مقدرات تو درباره من جاری شده است، از آنچه تا پایان عمرم از نهان و آشکارم سر خواهد زد.
وَ بِيَدِكَ لا بِيَدِ غَيْرِكَ زِيادَتِي وَ نَقْصِي وَ نَفْعِي وَ ضَرِّي، إِلهِي إِنْ حَرَمْتَنِي فَمَنْ ذَا الَّذِي يَرْزُقُنِي، وَ إِنْ خَذَلْتَنِي فَمَنْ ذَا الَّذِي يَنْصُرُنِي، إِلهِي أَعُوذُ بِكَ مِنْ غَضَبِكَ وَ حُلُولِ سَخَطِكَ، إِلهِي إِنْ كُنْتُ غَيْرَ مُسْتَأْهِلٍ لِرَحْمَتِكَ فَأَنْتَ أَهْلٌ أَنْ تَجُودَ عَلَيَّ بِفَضْلِ سَعَتِكَ، إِلهِي كَأَنِي بِنَفْسِي واقِفَةٌ بَيْنَ يَدَيْكَ وَ قَدْ أَظَلَّها حُسْنُ تَوَكُّلِي عَلَيْكَ، فَفَعَلْتَ ما أَنْتَ أَهْلُهُ وَ تَغَمَّدْتَنِي بِعَفْوِكَ، إِلهِي إِنْ عَفَوْتَ فَمَنْ أَوْلى مِنْكَ بِذلِكَ، وَ إِنْ كانَ قَدْ دَنا اجَلِي وَ لَمْ يُدْنِنِي مِنْكَ عَمَلِي،
افزایش و کاستی و سود و زیانم به دست توست، نه به دست دیگری. خدایا، اگر مرا محروم کنی، پس کیست که روزی ام دهد؟ و اگر خوارم سازی، پس کیست که یاری ام کند؟ خدایا، از خشمت و فرود آمدن غضبت به تو پناه می برم. خدایا، اگر شایسته رحمتت نیستم، تو شایسته ای که با فضل فراوانت بر من جود کنی. خدایا، گویی جانم را در پیشگاهت ایستاده می بینم و نیکویی توکلم بر تو سایه افکنده است، پس آنچه شایسته اش بودی انجام دادی و مرا در پوشش عفوت پیچیدی. خدایا، اگر ببخشی، چه کسی سزاوارتر از تو به آن است؟ و اگر مرگم نزدیک شده و کردارم مرا به تو نزدیک نکرده،
فَقَدْ جَعَلْتُ الْإِقْرارَ بِالذَّنْبِ إِلَيْكَ وَسِيلَتِي، إِلهِي قَدْ جُرْتُ عَلى نَفْسِي فِي النَّظَرِ لَها، فَلَهَا الْوَيْلُ إِنْ لَمْ تَغْفِرْ لَها، إِلهِي لَم يَزَلْ بِرُّكَ عَلَيَّ أَيَّامَ حَياتِي، فَلا تَقْطَعْ بِرَّكَ عَنِي فِي مَماتِي، إِلهِي كَيْفَ آيَسُ مِنْ حُسْنِ نَظَرِكَ لِي بَعْدَ مَماتِي، وَ أَنْتَ لَمْ تُوَلِنِي إِلَّا الْجَمِيلَ فِي حَياتِي، إِلهِي تَوَلَّ مِنْ أَمْرِي ما أَنْتَ أَهْلُهُ، وَ عُدْ عَلَيَّ بِفَضْلِكَ عَلى مُذْنِبٍ قَدْ غَمَرَهُ جَهْلُهُ،
پس اعتراف به گناه را وسیله ام به سوی تو قرار داده ام. خدایا، من در حق نفسم در نگریستن به آن ستم کردم، پس وای بر او اگر او را نیامرزی. خدایا، نیکی ات در طول زندگی ام همواره شامل حال من بوده است، پس نیکی ات را در مرگم از من مگیر. خدایا، چگونه از حسن توجهت پس از مرگم ناامید شوم، در حالی که در زندگی ام جز نیکی از تو ندیده ام؟ خدایا، کارم را آنگونه که شایسته آنی، بر عهده گیر و با فضلت بر گناهکاری که جهلش او را فرا گرفته، بازگرد.
إِلهِي قَدْ سَتَرْتَ عَلَيَّ ذُنُوباً فِي الدُّنْيا، وَ أَنَا أَحْوَجُ إِلى سَتْرِها عَلَيَّ مِنْكَ فِي الْاخْرى، إِلهِي قَدْ أَحْسَنْتَ إِلَيَّ إِذْ لَمْ تُظْهِرْها لِأَحَدٍ مِنْ عِبادِكَ الصَّالِحِينَ، فَلا تَفْضَحْنِي يَوْمَ الْقِيامَةِ عَلى رُؤُوسِ الْأَشْهادِ، إِلهِي جُودُكَ بَسَطَ أَمَلِي، وَ عَفْوُكَ أَفْضَلُ مِنْ عَمَلِي، إِلهِي فَسُرَّنِي بِلِقائِكَ يَوْمَ تَقْضِي فِيهِ بَيْنَ عِبادِكَ، إِلهِي اعْتِذارِي إِلَيْكَ اعْتِذارُ مَنْ لَمْ يَسْتَغْنِ عَنْ قَبُولِ عُذْرِهِ، فَاقْبَلْ عُذْرِي يا أَكْرَمَ مَنِ اعْتَذَرَ إِلَيْهِ الْمُسِيؤُونَ،
خدایا، تو در دنیا گناهانی از من پوشاندی و من در آخرت به پوشاندن آنها از سوی تو محتاج ترم. خدایا، به من احسان کردی که آنها را برای هیچ یک از بندگان شایسته ات آشکار نساختی، پس در روز قیامت در برابر دیدگان خلایق رسوایم مکن. خدایا، جود تو آرزویم را گسترده ساخت و گذشت تو از کردارم برتر است. خدایا، در روزی که میان بندگانت داوری می کنی، مرا به دیدارت شاد فرما. خدایا، عذرخواهی من به درگاهت، عذرخواهی کسی است که از پذیرش عذرش بی نیاز نیست، پس عذرم را بپذیر، ای گرامی ترین کسی که بدکاران به سوی او عذر می آورند.
إِلهِي لا تَرُدَّ حاجَتِي وَ لا تُخَيِبْ طَمَعِي، وَ لا تَقْطَعْ مِنْكَ رَجائِي وَ أَمَلِي، إِلهِي لَوْ أَرَدْتَ هَوانِي لَمْ تَهْدِنِي، وَ لَوْ أَرَدْتَ فَضِيحَتِي لَمْ تُعافِنِي، إِلهِي ما أَظُنُّكَ تَرُدُّنِي فِي حاجَةٍ قَدْ أَفْنَيْتُ عُمُرِي فِي طَلَبِها مِنْكَ، إِلهِي فَلَكَ الْحَمْدُ أَبَداً أَبَداً دائِماً سَرْمَداً، يَزِيدُ وَ لا يَبِيدُ كَما تُحِبُّ وَ تَرْضى، إِلهِي إِنْ أَخَذْتَنِي بِجُرْمِي أَخَذْتُكَ بِعَفْوِكَ، وَ إِنْ أَخَذْتَنِي بِذُنُوبِي أَخَذْتُكَ بِمَغْفِرَتِكَ، وَ إِنْ أَدْخَلْتَنِي النَّارَ أَعْلَمْتُ أَهْلَها أَنِي أُحِبُّكَ،
خدایا، نیازم را بر مگردان و طمعم را ناامید مکن و امید و آرزویم را از خودت قطع مکن. خدایا، اگر خواری مرا می خواستی، هدایتم نمی کردی و اگر رسوایی مرا می خواستی، عافیتم نمی بخشیدی. خدایا، گمان نمی کنم مرا در حاجتی که عمرم را در طلب آن از تو سپری کرده ام، برگردانی. خدایا، پس سپاس تو را باد، سپاسی جاودانه و همیشگی که افزون گردد و نابود نشود، آنگونه که تو دوست داری و می پسندی. خدایا، اگر مرا به جرمم بگیری، من تو را به عفوت گیرم و اگر مرا به گناهانم بگیری، من تو را به آمرزشت گیرم و اگر مرا به آتش درآوری، به دوزخیان اعلام کنم که تو را دوست دارم.
إِلهِي إِنْكانَ صَغُرَ فِي جَنْبِ طاعَتِكَ عَمَلِي، فَقَدْ كَبُرَ فِي جَنْبِ رَجائِكَ أَمَلِي، إِلهِي كَيْفَ أَنْقَلِبُ مِنْ عِنْدِكَ بِالْخَيْبَةِ مَحْرُوماً، وَ قَدْ كانَ حُسْنُ ظَنِّي بِجُودِكَ أَنْ تَقْلِبَنِي بِالنَّجاةِ مَرْحُوماً، إِلهِي وَ قَدْ أَفْنَيْتُ عُمُرِي فِي شِرَّةِ السَّهْوِ عَنْكَ، وَ أَبْلَيْتُ شَبابِي فِي سَكْرَةِ التَّباعُدِ مِنْكَ، إِلهِي فَلَمْ أَسْتَيْقِظْ أَيَّامَ اغْتِرارِي بِكَ وَ رُكُونِي إِلى سَبِيلِ سَخَطِكَ، إِلهِي وَ أَنَا عَبْدُكَ وَ ابْنُ عَبْدِكَ قائِمٌ بَيْنَ يَدَيْكَ، مُتَوَسِلٌ بِكَرَمِكَ إِلَيْكَ،
خدایا، اگر کردارم در جنب طاعتت کوچک بوده، امیدم در جنب امید به تو بزرگ است. خدایا، چگونه از نزد تو با نومیدی و محرومیت بازگردم، در حالی که حسن ظنم به جود تو این بوده که مرا با نجات و رحمت بازگردانی. خدایا، عمرم را در حرص غفلت از تو سپری کردم و جوانی ام را در مستی دوری از تو فرسودم. خدایا، در روزگار غرورم به تو و تکیه ام بر راه خشمت بیدار نشدم. خدایا، من بنده تو و فرزند بنده توام، در پیشگاهت ایستاده ام و با کرمت به سوی تو توسل می جویم.
إِلهِي أَنَا عَبْدٌ أَتَنَصَّلُ إِلَيْكَ مِمَّا كُنْتُ اواجِهُكَ بِهِ مِنْ قِلَّةِ اسْتِحْيائِي مِنْ نَظَرِكَ، وَ أَطْلُبُ الْعَفْوَ مِنْكَ، إِذِ الْعَفْوُ نَعْتٌ لِكَرَمِكَ، إِلهِي لَمْ يَكُنْ لِي حَوْلٌ فَأَنْتَقِلَ بِهِ عَنْ مَعْصِيَتِكَ إِلّا فِي وَقْتٍ أَيْقَظْتَنِي لِمَحَبَّتِكَ، وَ كَما أَرَدْتَ أَنْ أَكُونَ كُنْتُ، فَشَكَرْتُكَ بِإِدْخالِي فِي كَرَمِكَ وَ لِتَطْهِيرِ قَلْبِي مِنْ أَوْساخِ الْغَفْلَةِ عَنْكَ، إِلهِي أُنْظُرْ إِلَيَّ نَظَرَ مَنْ نادَيْتَهُ فَأَجابَكَ، وَ اسْتَعْمَلْتَهُ بِمَعُونَتِكَ فَأَطاعَكَ، يا قَرِيباً لا يَبْعُدُ عَنِ الْمُغْتَرِ بِهِ، وَ يا جَواداً لا يَبْخَلُ عَمَّنْ رَجا ثَوابَهُ،
خدایا، من بنده ای هستم که از کمی شرمم در برابر نگاهت به تو پناه می آورم و از تو طلب بخشش می کنم، زیرا بخشش صفتی از کرم توست. خدایا، هیچ نیرویی نداشتم که با آن از نافرمانی ات روی گردانم، مگر در آن هنگام که مرا برای محبتت بیدار کردی و همانگونه که خواستی بودم. پس تو را شکر گفتم برای وارد کردنم در کرمت و برای پاک ساختن دلم از آلایش های غفلت از تو. خدایا، به من بنگر، نگریستن کسی که او را خواندی و پاسخت داد و او را به یاری ات به کار گرفتی و اطاعتت کرد. ای نزدیکی که از فریفته شدگان دور نیستی و ای سخاوتمندی که از امیدکنندگان به ثوابت بخل نمی ورزی.
إِلهِي هَبْ لِي قَلْباً يُدْنِيهِ مِنْكَ شَوْقُهُ، وَ لِساناً يُرْفَعُ إِلَيْكَ صِدْقُهُ، وَ نَظَراً يُقَرِّبُهُ مِنْكَ حَقُّهُ، إِلهِي إِنَّ مَنْ تَعَرَّفَ بِكَ غَيْرُ مَجْهُولٍ، وَ مَنْ لاذَ بِكَ غَيْرُ مَخْذُولٍ، وَ مَنْ أَقْبَلْتَ عَلَيْهِ غَيْرُ مَمْلُوكٍ، إِلهِي إِنَّ مَنِ انْتَهَجَ بِكَ لَمُسْتَنِيرٌ، وَ إِنَّ مَنِ اعْتَصَمَ بِكَ لَمُسْتَجِيرٌ، وَ قَدْ لُذْتُ بِكَ يا إِلهِي، فَلا تُخَيِبْ ظَنِي مِنْ رَحْمَتِكَ وَ لا تَحْجُبْنِي عَنْ رَأْفَتِكَ، إِلهِي أَقِمْنِي فِي أَهْلِ وِلايَتِكَ مُقامَ مَنْ رَجَا الزِّيادَةَ مِنْ مَحَبَّتِكَ، إِلهِي وَ الْهِمْنِي وَ لَهاً بِذِكْرِكَ إِلى ذِكْرِكَ، وَ هِمَّتِي فِي رَوْحِ نَجاحِ أَسْمائِكَ وَ مَحَلِ قُدْسِكَ،
خدایا، دلی به من ببخش که شوقش او را به تو نزدیک کند و زبانی که صداقتش به سوی تو بالا رود و نگاهی که حقش او را به تو نزدیک سازد. خدایا، همانا کسی که به تو شناخته شود، ناشناخته نیست و کسی که به تو پناه آورد، خوار نمی شود و کسی که تو به او روی آوری، بنده دیگری نمی گردد. خدایا، همانا کسی که به تو راه جوید، روشنی یابد و کسی که به تو پناه جوید، امان یابد و من ای خدای من، به تو پناه آورده ام، پس گمانم را از رحمتت ناامید مکن و از مهربانی ات محرومم مگردان. خدایا، مرا در میان اهل ولایتت، جایگاه کسی قرار ده که امید به افزایش محبت تو دارد. خدایا، شوریدگی یاد خودت را پیوسته در دلم انداز و همتم را در نشاط رستگاری نام هایت و جایگاه پاکی ات قرار ده.
إِلهِي بِكَ عَلَيْكَ إِلّا أَلْحَقْتَنِي بِمَحَلِ أَهْلِ طاعَتِكَ، وَ الْمَثْوَى الصَّالِحِ مِنْ مَرْضاتِكَ، فَإِنِي لا أَقْدِرُ لِنَفْسِي دَفْعاً وَ لا أَمْلِكُ لَها نَفْعاً، إِلهِي أَنَا عَبْدُكَ الضَّعِيفُ الْمُذْنِبُ وَ مَمْلُوكُكَ الْمُنِيبُ، فَلا تَجْعَلْنِي مِمَّنْ صَرَفْتَ عَنْهُ وَجْهَكَ، وَ حَجَبَهُ سَهْوُهُ عَنْ عَفْوِكَ، إِلهِي هَبْ لِي حُجُبَ النُّورِ، فَتَصِلَ إِلى مَعْدِنِ الْعَظَمَةِ، وَ تَصِيرَ أَرْواحُنا مُعَلَّقَةً بِعِزِ قُدْسِكَ، كَمالَ الْانْقِطاعِ إِلَيْكَ، وَ أَنِرْ أَبْصارَ قُلُوبِنا بِضِياءِ نَظَرِها إِلَيْكَ، حَتّى تَخْرِقَ أَبْصارُ الْقُلُوبِ
خدایا، به حق تو بر تو، مرا به جایگاه اهل طاعتت و منزلگاه شایسته خشنودی ات برسان، زیرا که من برای دفع [بدی] از خود توانی ندارم و برای جلب نفعی برای آن مالک نیستم. خدایا، من بنده ناتوان گناهکار تو و مملوک توبه کننده تو هستم، پس مرا از کسانی قرار مده که رویت را از آنان برگردانده ای و غفلتشان آنان را از عفوت بازداشته است. خدایا، کمال انقطاع به سوی خودت را به من ببخش و دیدگان دل هایمان را به روشنایی نظرشان به سوی تو روشن گردان، تا دیدگان دل ها پرده های نور را بشکافند و به معدن عظمت رسند و جان هایمان به عزت قدست آویخته گردد.
إِلهِي وَ اجْعَلْنِي مِمَّنْ نادَيْتَهُ فَأَجابَكَ، وَ لاحَظْتَهُ فَصَعِقَ لِجَلالِكَ، فَناجَيْتَهُ سِرّاً وَ عَمِلَ لَكَ جَهْراً، إِلهِي لَمْ اسَلِطْ عَلى حُسْنِ ظَنِي قُنُوطَ الْأَياسِ، وَ لَا انْقَطَعَ رَجائِي مِنْ جَمِيلِ كَرَمِكَ، إِلهِي إِنْ كانَتِ الْخَطايا قَدْ أَسْقَطَتْنِي لَدَيْكَ، فَاصْفَحْ عَنِي بِحُسْنِ تَوَكُّلِي عَلَيْكَ، إِلهِي إِنْ حَطَّتْنِي الذُّنُوبُ مِنْ مَكارِمِ لُطْفِكَ، فَقَدْ نَبَّهَنِي الْيَقِينُ إِلى كَرَمِ عَطْفِكَ، إِلهِي إِنْ أَنامَتْنِي الْغَفْلَةُ عَنِ الْاسْتِعْدادِ لِلِقائِكَ، فَقَدْ نَبَّهَتْنِي الْمَعْرِفَةُ بِكَرَمِ آلائِكَ،
خدایا، مرا از کسانی قرار ده که آنان را خواندی و پاسخت دادند و به آنان توجه کردی و از جلالت بیهوش شدند و با آنان پنهانی راز گفتی و آنان آشکارا برای تو عمل کردند. خدایا، بر حسن ظنم نومیدی یاس را مسلط نساختم و امیدم از زیبایی کرمت قطع نشد. خدایا، اگر گناهان مرا نزد تو ساقط کرده اند، پس به حسن توکلم بر تو از من درگذر. خدایا، اگر گناهان مرا از بزرگواری لطفت فرو نشانده اند، یقین، مرا به کرم عطوفتت آگاه ساخته است. خدایا، اگر غفلت از آمادگی برای دیدارت مرا به خواب برده است، معرفت به بزرگواری عطایایت مرا بیدار کرده است.
إِلهِي إِنْ دَعانِي إِلَى النَّارِ عَظِيمُ عِقابِكَ فَقَدْ دَعانِي إِلَى الْجَنَّةِ جَزِيلُ ثَوابِكَ، إِلهِي فَلَكَ أَسْأَلُ وَ إِلَيْكَ أَبْتَهِلُ وَ أَرْغَبُ، وَ أَسْأَلُكَ أَنْ تُصَلِيَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ أَنْ تَجْعَلَنِي مِمَّنْ يُدِيمُ ذِكْرَكَ، وَ لا يَنْقُضُعَهْدَكَ، وَ لا يَغْفُلُ عَنْ شُكْرِكَ، وَ لا يَسْتَخِفُّ بِأَمْرِكَ، إِلهِي وَ أَلْحِقْنِي بِنُورِ عِزِّكَ الْأَبْهَجِ، فَأَكُونَ لَكَ عارِفاً وَ عَنْ سِواكَ مُنْحَرِفاً وَ مِنْكَ خائِفاً مُراقِباً، يا ذَا الْجَلالِ وَالْإِكْرامِ، وَ صَلَّى اللَّهُ عَلى مُحَمَّدٍ رَسُولِهِ وَ آلِهِ الطَّاهِرِينَ وَ سَلَّمَ تَسْلِيماً كَثِير
خدایا، اگر بزرگی عذابت مرا به سوی آتش می خواند، فراوانی ثوابت مرا به سوی بهشت می خواند. خدایا، پس از تو می خواهم و به سوی تو تضرع و رغبت می کنم و از تو می خواهم که بر محمد و آل محمد درود فرستی و مرا از کسانی قرار دهی که پیوسته یادت می کنند و پیمانت را نمی شکنند و از سپاست غافل نمی شوند و فرمانت را سبک نمی شمارند. خدایا، مرا به نور عزت بسیار زیبایت ملحق گردان، تا تو را بشناسم و از غیر تو روی بگردانم و از تو ترسان و مراقب باشم، ای صاحب جلال و اکرام. و درود و سلام بسیار خداوند بر محمد فرستادهاش و آل پاکش باد.