یکی از مکان های مقدسِ مسجد، محل منبر رسول خدا (ص) است. در روایات زیادی نقل شده که پیامبر خدا (ص)، در آغاز با تکیه بر درخت خرمایی به ایراد خطبه می پرداخت تا اینکه یکی از اصحاب پیشنهاد ساختن منبری را داد تا رسول خدا (ص) بر روی آن بنشیند و بدین وسیله، هم مردم ایشان را ببینند و هم آن حضرت از ایستادن خسته نشود. لذا در سال پنجم هجری، براى پيامبر اکرم (ص) منبرى با سه پلّه ساختند كه آن حضرت بر پله سوم نشسته و براى مردم سخن می گفتند.
در برخی دیگر از نقل ها آمده است که پیش از آن، سکویی از گِل ساخته بودند که آن حضرت بر روی آن می نشست و تنها در سال هفتم هجرت بود که منبری چوبین ساختند.
این منبرِ سه پله ای تا زمان حکومت معاویه مورد استفاده بود. معاویه برای کسب وجهه و حق جلوه دادن خود، خواست تا منبر رسول خدا (ص) را از مدینه به شام ببرد، اما مردم مدینه دست به اعتراض زدند و از این کار ممانعت کردند.
منبر پیامبر در طول تاریخ
بعدها نجّاری، شش پلّه بر همان منبر ساخت که مجموعاً نُه پلّه شد. این منبر بر اثر گذشت زمان از میان رفت و قسمتی از آن در قرن ششم به عنوان تبرّک مورد استفاده قرار گرفت. در سال ۶۵۴ مسجد نبوی آتش گرفت و منبر سوخت. نوشته اند که سوخته منبر را در محلی که اکنون منبر فعلی قرار دارد، دفن کردند. در سال ۶۶۴ منبر جدیدی توسط حاکم مملوکی مصر، بَیبَرس، برای مسجد نبوی فرستاده شد.
پس از آن در سال ۷۹۷ منبری دیگر و سپس در سال ۸۲۰ باز هم منبر دیگری نصب شد که در آتش سوزی سال ۸۸۶ از میان رفت. قایتبای در سال ۸۸۹ قمری منبری فرستاد که آن نیز در سال ۹۹۸ با منبری که سلطان مراد عثمانی فرستاد و تا به امروز باقی مانده، عوض شد. این منبر یکی از آثار ارزشمند هنری به شمار می آید. پيامبر (ص) در مورد منبر خویش فرمودند: منبر من در کنار جویباری از جویبارهای بهشت است.