ام البنين مادر حضرت عباس (ع)
نام او فاطمه دختر حزام بود. ایشان پس از شهادت حضرت زهرا (س)، به همسرى اميرالمؤمنين (ع) در آمد؛ اما پس از ازدواج با حضرت علي (ع) با كنيه امُّ البنين (مادر پسران) مشهور شد. پدر و مادرش از خاندان بني كلاب بودند و داراي خوبی ها و صفات خانوادگي مشترك بودند.
وی زنى رشيد، شجاع، عارف، فاضل، نجيب، بااخلاص و باتقوا بود که فضايل اخلاقي، كمالات انساني، پايداري، بردباري، بصيرت و سخنداني، او را به شايستگي، بانوي بانوان كرده بود.
حزام بن خالد، پدر ام البنين است، او مردي شجاع، دلير و راستگو بود كه شجاعت از صفات ويژه اوست. وي از استوانه هاى شرافت در ميان عرب به شمار می رفت و در بخشش، مهمان نوازى، دلاورى و رادمردى و سخنوری قوي، مشهور بود.
مادر بزرگوار ام البنين، ثمامه (يا ليلي) دختر سهيل بن عامر است كه در تربيت فرزندان خود كوشا بوده و تاريخ از وي چهره درخشاني را به تصوير كشيده است که بينش عميق و دوستي با اهل بيت از خصلت های برجسته ایشان بود.
انجام وظيفه مهم مادري، همچون آموختن باورهاي اعتقادي و مسايل مربوط به همسرداري و آداب معاشرت به فرزندان، جناب ام البنین را از زنان نمونه عصر خویش قرار داده بود.
ويژگی هاي بارز خاندان ام البنين
وی از حضرت علی (ع) صاحب چهار فرزند رشيد به نام هاى عباس، عبداللّه، جعفر و عثمان شد كه هر چهار نفر در كربلا، در ركاب امام حسين (ع) جنگيدند و شربت شهادت نوشيدند. در خاندان و تبار پاك ام البنين چند ويژگي مهم وجود دارد كه همگي در وجود عباس (ع) به ظهور رسيد:
الف: شجاعت و دلاوري كه در كربلا زيباترين چهره خويش را نماياند.
ب: ادب و متانت و عزت نفس كه در زندگاني 34 ساله عباس بن علي به وضوح ديده می شود.
ج: هنر و ادبيات كه ام البنين از «دايي» خويش لبيد شاعر به ارث برده بود و فرزند عزيزش عباس (ع) از مادر اديبه خود.
د: ايثارگري و احترام به حقوق ديگران كه نمود آن در عشق به ولايت و امامت متجلي شد.
ه: وفا و پايبندي به تعهدات.
امّ البنين براى شهداى كربلا و چهار شهيد خود در مدينه عزادارى می كرد و در رثايشان شعر می سرود، واز احياگران ياد كربلا و شهدا بود.